‘Nefsine yenilip arkana bakma!’ 

Bu mitolojik hikaye böyle devam ediyor, Orpheus arkasına dönüp bakmasının bedelini çok ağır ödüyor, karısını sonsuza dek kaybediyor ve yedi ay boyunca ağlıyor.

Hatta cezası öylesine büyük oluyor ki bir daha yer altı dünyasının kapısına yaklaşmasına dahi izin verilmiyor.

Bir çok yönden düşünebiliriz bu anlatılan hikayeyi.

Nefsine yenilip arkasına bakmasaydı sevgili karısıyla birlikte yeraltı dünyasından kurtulup mutlu hayatlarına devam edebilirlerdi.

Geriye dönüp bakma zaafı hayatın içine yerleştirildiğinde kişinin yaşam kalitesini düşürme gibi bir duruma sebep oluyor.

Diğer yandan yer altı tanrılarının öne sürdüğü bu “arkaya dönüp bakmama” şartının bir kontrol mekanizması şeklinde kullanılarak “yasak” ve böylece otoriteye ters düşecek herhangi bir düşüncenin beyinde doğması olasılığına bir “önlem” oluşturması durumu var.

Geriye doğru değil ileriye doğru yürüyoruz.

Diğer yandan yürürken geriye dönüp bakmak hızımızı yavaşlatır hatta düşmemize sebep olabilir. Zaman denilen kavram da geriye dönerek hayat bulmuyor sürekli işliyor tek bir an dahi geri getirilemiyor. Buradan hareketle; Yaşadığımız o anlar her ne ise dönüp dönüp onları düşünürsek veya yeniden yaşamaya kalkarsak  ileriye gitmek neredeyse mümkün olamaz. Hem depresif, melankolik bir halle gayet kalitesi düşük bir hayat sürer ve hem de  günün sonunda bundan sonrası için gerçekleştirmeyi umduğumuz şeyleri elde edecek gücümüz kalmaz.

İyi veya kötü geride kalan geride kalmıştır.

Artık yeni bir tarih, başka bir saat yaşanıyorsa  dönüp arkaya bakmanın anlamı kalmamıştır.

Hem şair hem filozof Halil Cibran;

Diyerek şiirsel bir dille bizleri uyarmış.

Diğer yandan “bakmak” eyleminin yasaklanması durumunu bambaşka bir düzlemde ele alacak olursak;

Bakarsak görürüz, görürsek anlar, maazallah farklı bir düşünce şekli geliştirebiliriz. Bu durumdan kimler hoşlanmaz? Bakmak eylemini yasaklayan daha doğrusu görmemizi pek tercih etmeyen, üzerimizde otorite kurmaya çalışan “o kişiler”! Bakma eylemiyle insanın beyninde meydana gelebilecek düşünce ve duyguları en baştan sekteye uğratmak iktidarın otoritesinin korunmasının şartıdır.

Bakmanın yasak olduğu mitlere en çok kutsal kitaplarda rastlanır. Hayatı gözlemlemek yani bakarak anlamaya çalışmak hayatla başa çıkmanın bir yöntemiyken, bakmaya gelen yasak hayatla başa çıkabilmemizin önünde bir engel oluşturmaktadır. İronik değil mi?

Benim kendimce başka açıdan ele aldığım Orpheus’un  yaptığı gaf’ın anlatılmasında amaç aslında belkide otoriteye karşı gelindiğinde olabilecek felaketleri göstermektir. Anlatılan mit’de otorite yeraltı tanrılarıdır.  Bakmak demek çözmek, değiştirmek ve yeniden yapılandırmaktır. Bakmak, gördüğümüz şeyi kendimizce algılayıp başka bir görüş açısı geliştirmektir.

Böyle yaşarsan sana ceza yok. Bakıp görmezsen bilmezsin, bilmezsen benim dediğimi kabul edersin.

Günümüze dönüp içinde bulunduğumuz topluma şöyle bir bakalım; İnsanımıza görmesi için izin verilen TV programları, dizileri, medya materyalleri sadece görmelerine izin verilen nitelikte. Gördüklerini sandıkları şey görmeleri gerekenden öteye geçemiyor. Böylece gerçekten bakıp, görüp farklı bir bakış açısı geliştirmeleri imkansız hale geliyor. Gösterdiğime bak geri kalanı seni ilgilendirmez deniyor. Görmemize izin verilmiyorsa esas bunu değiştirmeliyiz. Bakarsak nereye sürüklendiğimizi de görebiliriz.

Orpeheus’un hikayesindeki “arkaya dönüp bakmayı”;  İster geçmişe takılıp kalmak veya denenmişi yeniden denemek… İster otoriteye karşı koyup bakıp görmeye cesaret etmek olarak ele alalım, her iki durum üstüne de düşünmek iyi yönde yol kat etmemize yardımcı olacaktır.

Ünlü filozof Arthur Schophenhauer’dan bir alıntıyla bitiriyorum;

Hüma SEVİM