Kent Sağlığı
Koklear İmplant Nedir?
Prof. Dr. Atıf AKDAŞ’ın Bu Haftaki Konuğu Prof Dr. Ayça ÇİPRUT.
Prof. Dr. ÇİPRUT, 1994 yılından bu yana Marmara Üniversitesi KBB ABD Odyoloji Bilim Dalı’nda görev yapıyor.
Çiprut, 2015 yılından beri Odyoloji Bilim Dalı
Başkanlığı’nı da yürütüyor.
‘10 yıldan daha kısa süre geçen hastalar, ilerleyici türde işitme kaybı olup işitme cihazı kullananlar, 4 yaşından küçük doğuştan işitme engeli olanlar koklear implanttan en yüksek faydayı gören gruplardır.’
Koklear implant nedir?
Koklear implant, iç kulağa yerleştirilen elektrotlar vasıtasıyla işitme sinirinin elektriksel olarak uyarılması sonucu işitme duyusunu sağlayan ve işitme cihazından fayda göremeyen ileri ve çok ileri derecede işitme kaybı olan hastalara cerrahi yöntemle takılan elektronik bir cihazdır.
Koklear implant dış ve iç olmak üzere iki parçadan oluşmaktadır. Dış parça, sesin toplanması ve işlemlenmesinden sorumlu ses işlemcisini içermektedir. Ses işlemcisi tarafından sesler, elektriksel sinyallere dönüştürülerek ameliyatla iç kulağa yerleştirilen elektrotlara iletilmekte, elektrotların iç kulağı atlayıp işitme sinirini doğrudan uyarmasıyla işitme kayıplı kişiler için işitme algısı sağlanmaktadır.
Koklear implanttan kimler yararlanır, hangi hastalar için uygundur?
Her iki kulağında ileri- çok ileri derecede işitme kaybı olan ve işitme cihazlarından faydalanamayan hastalar koklear implant için uygun adaydır.
Hastanın koklear implant için uygun aday olup olmayacağı çeşitli tetkikler ve testler sonrası belirlenmektedir. Koklear implanttan sağlanacak fayda kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Kişide işitme kaybının meydana geldiği yaş, işitme kaybının türü, işitme kaybı süresi, uygun işitme cihazı kullanım hikayesi, konuşma, dil ve işitsel algı becerileri, işitsel rehabilitasyon, akademik becerileri, bilişsel durumu, psikosoyal durumu, aile desteği gibi faktörler koklear implanttan sağlanan faydayı belirleyen unsurlardır. İşitmesini sonradan kaybeden, işitme kaybının üzerinden 10 yıldan daha kısa süre geçen hastalar, ilerleyici türde işitme kaybı olup işitme cihazı kullananlar, 4 yaşından küçük doğuştan işitme engeli olanlar koklear implanttan en yüksek faydayı gören gruplardır.
İşitime kaybının teşhisinden en geç ne kadar zaman sonra implantlama yapılmalı? Çocuklarda ve yetişkinlerde erken implantlamanın önemi nedir?
İşitme kaybının süresi koklear implanttan sağlanan faydayı belirleyen en önemli faktörlerden bir tanesidir. Yetişkinlerde işitme kayıplı kalınan süre azaldıkça implant sonrası gözlenen fayda artmaktadır. 10 yıldan daha uzun süren işitme kayıplarında implantasyon sonrası rehabilitasyon süresi artmakta ve hastaların konuşmayı anlama performansları daha kötü olabilmektedir. Önemli başka bir unsur da işitme cihazı kullanımıdır. İşitme kayıplı kalınan süre uzun olsa bile hastanın işitme cihazı kullanımı işitme yollarını aktif tutacağı için implanttan sağlanan fayda artacaktır. Doğuştan işitme kaybı olan çocukların konuşma ve dil kazanımı için kritik dönem olarak adlandırılan hayatın ilk yıllarında işitme kaybı saptanır, işitme cihazları veya koklear implant ile işitsel rehabilitasyona başlanırsa işitme kaybının meydana getirdiği olumsuzluklar azalmakta ve çocuklar normal duyan yaşıtlarına benzer şekilde konuşma geliştirebilmekte ve örgün okul eğitimine katılabilmektedir. Yenidoğan işitme taraması işitme kaybının erken tanısına yol açması nedeniyle bebeklerin erken işitme cihazı kullanması ve erken dönemde koklear implantlanmasına neden olması açısından büyük önem taşımaktadır. Hem doğuştan işitme kaybı saptanan çocuklarda hem de işitmesini sonradan yitiren çocuk ve erişkinlerde işitme kaybının saptanmasından kısa süre sonra koklear implant uygulanması başarıyı arttıran en önemli faktörlerdendir.
Ameliyat sonrası hastaların takipleri nasıl gerçekleşmektedir?
Koklear implant ameliyatından üç- dört hafta sonra koklear implantın dış parçaları çalışır duruma getirilmekte, koklear implantın ses işlemcisi programlanmaktadır. Her hastanın iç kulağı, işitme siniri, kalıntı işitmesi, işitsel deneyimi, elektrotların yerleşimi birbirinden farklı olduğu için her kişi için işitme algısı yaratacak akım miktarı da değişiktir. Bu nedenle koklear implantla kişiye özel program yapılmaktadır. Programlama sonrası koklear implant kullanıcıları çevredeki sesleri duyabilmektedirler. Seslerin ayırtedilmesi ve konuşmanın anlaşılabilmesi ise kişiden kişiye değişmektedir, programlama sonrası alınan eğitimle bu süreç hızlandırılmaktadır.
Koklear implantla konuşmayı anlama ya da küçük çocuklar için konuşmayı öğrenme, işitsel rehabilitasyon gerektirmektedir. İşitme kaybı süresi kısa olan işitmelerini sonradan kaybeden hastalar için rehabilitasyon süresi daha kısa olmakla birlikte, konuşma gelişimini henüz tamamlamamış çocuklarda uzun yıllar sürecek düzenli işitsel eğitim ve konuşma ve dil terapisi gerekmektedir.
Prof. Dr. Atıf AKDAŞ/ÜROTIP
Atıf AKDAŞ/kentekrani
Youtube Kanalına Abone Olmak İçin Tıklayınız
www.kentekrani.com 05 Mart 2021
