Prof. Dr. Olcay Bige Aşkun/Akademisyen
Ütopya
2020 Yaz’ına Merhaba….
2020 yılının 6 ayını geride bıraktığımız şu günlerde oldukça zor bir yaşam yolculuğu yapıyoruz. Yeni yıla girerken eminim dünyanın birçok ülkesinde sağlık, mutluluk,huzur,refah ve mutluluk dilekleriyle bu yıla başlamıştık. Ancak, ülkemiz özelinde düşünürsek; Mart ayının tam da ortalarına geldiğimizde bir çoğumuz iş yerlerimize düzenli biçimde gidemeyeceğimizi, öğrencilerin yüz yüze eğitim yapamayacağını, seyahat amaçlı bir müddet farklı rotalara yönelemiyeceğimizi, doktor randevuları olanların zorunluluk dışında hastaneye ulaşamayacağını gördük.
Yetmedi; ajandalarımızda yer alan görüşmeleri yapamayacağımızı, süreki hizmet aldığımız işletmelere eskisi gibi giremeyeceğimizi, yüzümüzde bir bez parçası olmadan dışarı çıkamayacağımızı deneyimledik.
Bu süreçte belki de en önemlisi, dokunma özgürlüğünü kaybetmiş olduğumuzu, sadece kendimize karşı değil diğer insanların yaşamlarına karşı da tehdit oluşturmama sorumluluğumuz olduğunu öğrendik. Evlerimiz günlük koşuşturmalar sırasında sadece akşamları sığındığımız alan olmaktan çıktı.Her metrekaresinin ne kadar değerli olduğunu anladığımız birer yaşam kalesine dönüştü.Sanırım, büyük kentlerde alandan istifade etmek için stüdyo tipi, 1 odalı, balkonsuz mutfakla salonu bile ayırmadığımız küçücük ama çok pahalı evlere sahip olanlar, eminim çok zorlandılar. Yaşamı tekrar tekrar sorgulayıp, muhasebe yaptığımız, sağlıklı olmaktan daha değerli bir şeyin olmadığını anladığımız oldukça zor ama yepyeni bir dönemle tanıştık. Bu yeni döneme alışmak için belki de yeterli zamanımız olmadı; hepimiz kendimizi bir anda gündemin içinde bulduk. Alışkanlıklarımızı bu değişime uyum sağlama adına hızlıca terk etmek zorunda kaldık. Kimimiz yemek, kimimiz ekmek yapmayı öğrendi, kimimiz okuyamadığı kitaplarla buluştu, kimimiz dizi, film, haber izledik. Yepyeni hobiler deneyimler kazandık. İşlerimizi dijital platformlardan yapmayı öğrendik.Ev işlerinin çok daha yoğun olarak gündeme geldiği bir dönemi yaşamaya başladık. Hatta bazı evlerde iş bölümlerinin yer değiştirdiğine bile tanık olduk. Bir yandan, çocuk, genç, orta veya daha ileri yaş; sağlık koşulları hepimizi bir anda eşitlerken; öte yandan, deneyimler konusunda her bir yaş grubunu bambaşka derslerle karşılaştırdı.
Özlemeyi, kıymet bilmeyi yeniden öğrendik, özgürlüğün kıymetini yeniden anladık. Elimizi kolumuzu sallayarak dışarı çıkmanın ne derece özel bir durum olduğunu kavradık. Korku, endişe, kaygı sardı tüm benliğimizi ve bir telaşla çıktığımız sokaklarda birbirimizden kaçarak, birbirimizi tanıyamadan, selam veremeden uzaktan sadece üzüntü ve yakınmaların getirdiği ortak hissiyatla davrandık küçücük mekânlarda. Büyük şehirlerde birbirimize çarpmadan yürümek adeta imkansızdır. Şimdi hepimiz belli çizgilerle, mesafelerle birbirimizden uzaklaşmayı öğrenmeye başladık.Akdeniz iklimi insanlarının kültürün de etkisiyle mesafe ile yaşamasını öğrenmeleri oldukça zordur.Bu deneyim; dünyanın daha batısında yer alan insanlar için çok daha kolay iken; bizi ve bizden daha doğu, ve güneyde yaşayan insanları oldukça yordu. Çünkü, bizler kalabalıklarla, hep beraber, iç içe yaşamaya çok alışkındık. Ancak, Dünya bir sorun daha yaşadı; özellikle bireyselliğe önem veren ülke insanları, yalnız ev yaşamının getirdiği pratikle bakım evi sakinleri ya da muhtaç ve kimsesiz bireylerin zorlu hayatını daha iyi anladı.
Bu dönemde ileri yaştaki bireyler dijital hizmetlerden yararlanma konusunda zorluk yaşadı; yardım eden çocuklar veya gençler yoksa, bankalardan hizmet alma, para çekme, fatura ödeme, alışveriş yapma, hastane hizmeti alma gibi eylemler çok zorladı onları.Gençler; hani o odalarından çıkmayan, elinde sürekli telefon ve tabletleriyle dolaşan gençler bu ileri yaştaki kuşağın öğreticileri oldu bir anda. Gençlere yönelik uyarı ve serzenişler aniden ortadan kalktı. Evlerimizde, telefon ve bilgisayarın başında fazla duruyorsun diye yakındıklarımız bu sürece kolayca uyum sağlarken, aynı evlerin ebeveyn ve ileri yaş üyeleri bir anda o sürekli yakındıkları teknolojinin bağımlısı ve uygulayıcısı oluverdiler. Önümüzdeki günlerde bizleri neler bekliyor; beraber göreceğiz… Veysel’in de dediği gibi; “uzun ince bir yoldayız gidiyoruz gündüz gece, kim bilir ne haldeyiz gidiyoruz gündüz gece”…
Haftaya görüşmek üzere…
Prof. Dr. Olcay Bige Aşkun Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi Yönetim ve Organizasyon Anabilim Dalı Öğretim Üyesi baskuny@gmail.com www.kentekrani.com 12 Temmuz 2020
