Trump, açık açık ‘Ukrayna’nın nadir toprak elementlerini istiyoruz, bu savaşta onlara harcadığımız paranın da karşılığı’ diyor. Aslında ABD için bu paradan daha önemlisi o madenler. Biraz arka planını anlatalım. Çünkü mesele yine bahsettiğimiz gibi; Çin ile ABD arasında…
Ukrayna nadir toprak elementleri bakımından Avrupa’nın en zengin ülkelerinden. 17 metal oksitten oluşan bu grup geleceğin teknolojileri için de olmazsa olmaz ‘kritik hammaddeler’. Yani paran olsa da ileride satın alamayabilirsin. Mesele, bu element ve madenlerin arz güvenliğini kontrol etmek…
Ukrayna, Avrupa Birliği’nin “kritik hammadde” olarak nitelendirdiği 30 maddenin 21’ini barındırıyor. Bunlar dünyadaki rezervlerinin yaklaşık yüzde beşi ancak keşfedilen nadir elementlerden çok; potansiyel vadeden, yani bulunma ihtimali yüksek ve henüz işlenmeyen yataklar Ukrayna’yı değerli kılıyor. ABD’nin akbaba gibi maden anlaşması yapmasının sebebi, Çin’in bu konudaki üstünlüğüyle mücadele çabası.
Dünya genelinde yaklaşık 110 milyon ton nadir toprak elementinin 44 milyonu Çin’de. Bu elementlerin yüzde 70’ini üreten Çin, küresel işleme kapasitesinin de yüzde 85’ini gerçekleştiriyor. Şöyle düşünün, dünyada bu elementleri Ukrayna gibi işleyemeyen onlarca ülke var. Çinliler öyle bir ‘şeytan’ ki; Afrika, Asya ve Güney Amerika’daki ülkelerde uzun süreli işletim hakkını aldı bile. Sadece üretici değil, işletim sahibi olarak da 20-30 yıllık haklara sahip.
ABD, Ukrayna’nın çıkaramadığı tüm madenleri istiyor ki artık ABD’nin olacak diyebiliriz. Anlaşmanın yüzde 50 olacağı iddia ediliyor ancak kalan yüzde 50 de ABD’nin himayesinde olacak. Trump bu madenlerin tamamen kullanım hakkını elde edecek.
Ancak değerli madenlerin büyük bir çoğunluğu da nadir element rezervi konusunda dünyada ilk beşte olan Rusya’da ve Rusya’nın işgal ettiği Ukrayna topraklarında. Putin’in ilginç bir şekilde bu madenlerin çıkarılması ve işlenmesi konusunda ABD ile çalışabileceklerini duyurması tarihi bir açıklamaydı. Şu an paradan daha kıymetli şey, bu madenlerin arzını ele geçirmek.
Rusya da her ne kadar müttefiki olsa da Çin’in sonsuz büyümesine karşı ABD ile işbirliği yapıyor gibi görünüyor.
Stratejik Ortak