Dünya dün akşam diplomasi tarihine geçecek bir ziyaret izledi. Tarafları iki devlet başkanı olmasa üslup ve tavır yoksunluğu nedeniyle diplomasi sözcüğünün burada hiç yeri yoktu.
Dünyayı şoke eden olayın kahramanları, yönetimi devraldığından itibaren sadece ülkesini değil dünyayı adeta züccaciye dükkanına giren fil gibi tedirgin eden ABD Başkanı Donald Trump ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodomir Zelenskiy idi.
Trump yanındaki yardımcısı James David Vance’la beraber dünya kamuoyunun gözleri önünde Zelenskiy’i azarladı.
–KOVULDU–
Rusya ile barış anlaşmasının yanı sıra savaşta yaptığı yardımlar karşılığı Ukrayna madenlerinden pay isteyen ABD’ye ‘güvenlik garantisi verilmediği’ için ayak direten Zelenskiy sadece azarlanmakla kalmadı, Beyaz Saray’ı terk etmek zorunda bırakıldı.
Kameralara yansımayan bölümünde olduğu için ABD basınından öğrendiğimize göre, Zelenskiy ‘gitme vaktiniz geldi’ denilerek adeta kovuldu. Planlanan basın toplantısı ve anlaşmaların imza töreni de kaldı
.-KAPIDA GİYSİSİ KONUŞULDU-
Aslında görüşmenin gergin geçeceği önceden belliydi ve Trump kapıda yine pantolon tişört giyinmiş olan konuğunu “Ne kadar şık giyinmişsiniz” diye karşıladı. Dalgacı üslup
Oval Ofis’teki görüşmede gerginliğe dönüştü.
Görüşme basının, kameraların önünde yapıldı. Zelenskiy’in ABD yönetiminin de Rusya’yı durduramadığını söylemesi üzerine ABD Başkan Yardımcısı JD. Vance, “Amerikan medyasının önünde bu konuyu gündeme getirmeye çalışmak için Oval Ofis’e gelmeniz bence saygısızlık” deyince gerilim tırmandı.
–BİDEN’A APTAL GÖNDERMESİ-
Trump ardından selefi Joe Biden için ‘aptal Başkan’ diye söz ederek onun döneminde Ukrayna’ya harcanan 350 milyar dolardan söz etti.
Trump, Zelenskiy’e anlaşma imzalamaması halinde artık Ukrayna’nın yalnız kalacağı, bunun 3. Dünya savaşı için kumar olacağı uyarısı yaptı.
Trump’ın ABD’ye minnet ve teşekkür etmemekle suçladığı Zelenskiy, bunun üzerine minnetini, saygısını ve teşekkürünü arka arkaya sıraladı.
Zelenskiy, Beyaz Saray’dan ayrıldıktan sonra da açıklama yaparak ABD olmadan Rusya’ya karşı koyamayacağını yineledi.
–DİPLOMASİ VE PARA-
İki liderin tartışması büyük yankı uyandırdı. Başta Fransa, Almanya, İspanya, İsveç gibi birçok Avrupa ülkesi Zelenskiy’e destek açıklaması yaparken Rusya ise ABD’nin yanında yer aldı.
Zelenskiy ve Ukrayna’nın geleceğine ilişkin karamsarlık aslında başta Avrupa dahil pek çok yeri sardı.
Eski Yunanlılarda komşu ülkelere gönderilen ikiye katlanmış belgeye verilen ‘diploma’ adından türeyen ve modern anlamda bağımsız devletler arasındaki ilişkilerin müzakere yoluyla yönetilmesi sanatı olan ‘diplomaside’ başatın ‘ekonomik güç’ olduğu gözler önüne bir kez daha serildi.
Ne demişti Yüce Atatürk;
Kurtuluş Savaşı’nın ardından İzmir’de toplanan 1’nci İktisat Kongresi’nde konuşan Atatürk daha o günlerde diplomaside ekonominin önemini şöyle vurgulamıştı:
“Efendiler, kazanılan zaferler ne kadar büyük ne kadar parlak olurlarsa olsunlar, iktisadi zaferler ile tetviç (taçlanma) olunmadıkça devamlı olmak vasfından mahrum kalırlar.”
Zeynep Nurten UZER