SPUTNIK’te yer alan habere göre, Türkiye’den ‘götürülen’ eserler yurtdışında getirilen eserlerin sayısında üçüncü sırayı teşkil ediyor. British Museum’a kaç eser, hangi ülkeden götürüldü?
İngiltere ve Yunanistan başbakanları arasında kısa süre önce gerçekleşen görüşmede, İngiltere’nin Elgin Mermerleri olarak da bilinen Parthenon Heykelleri’ni Atina’ya iade edip etmemesi gerektiği konusunda uzun süredir devam eden tartışmayı bir kez daha canlandırdı.
Keir Starmer ve Kyriakos Miçotakis arasında bu ayın başlarında yapılan görüşmenin ardından, Yunan hükümeti İngiliz mevkidaşının antik heykellerin iadesini artık engellemeyeceğine inandığı yönünde haberler ortaya çıkmıştı.
Ancak İngiltere eserlerin iadesi konusundaki tutumunun değişmediğini yineleyerek, kararın şu anda bulundukları British Museum’a ait olduğunu belirtmiş ve ayrıca yasayı değiştirerek eserlerin kalıcı olarak kaldırılmasına izin verme niyetinde olmadığını da ifade etmişti.
‘Osmanlı’dan izin aldığını iddia etmişti’
Heykeller Atina’daki Akropolis’te bulunan Athena Tapınağı’nın M.Ö. 447 yılına kadar uzanan mermer süslemelerinden oluşuyor. 1800’lü yılların başında, İngiltere’nin Osmanlı Devleti Büyükelçisi Lord Elgin, Parthenon’da kalan heykellerin yaklaşık yarısının ‘korunması’ için yerel yetkililerden izin aldığını iddia etmişti. British Museum’a nakledilen heykeller o zamandan beri İngiltere ve Yunanistan arasında önemli bir anlaşmazlık konusu olarak canlılığını koruyor.
Birtakım kimseler Lord Elgin’in heykelleri bozulmaktan ve yok olmaktan kurtarmaya çalışan dürüst bir ‘Yunanperver’ olduğunu iddia ederken, bazıları ise İskoç asilzadenin, İngiltere’nin o dönemdeki daha geniş sömürgeci hırslarının bir belirtisi olarak mermerleri gerçek vatanlarından çalan ‘açgözlü bir aristokrat’ olduğunu dile getiriyor.
Söz konusu bu tartışma, Birleşik Krallık’ın çaldığı ifade edilen her şeyi iade etmesi halinde British Museum’da hiçbir şey kalmayacağı iddialarının yanı sıra, Birleşik Krallık’ın tam olarak neleri kendi ülkelerine iade etmesi gerektiği konusunda daha geniş bir tartışmayı da beraberinde getiriyor. Ancak İngiliz yetkililer söz konusu bu iddianın abartılı olduğunu öne sürüyor ve müzedeki eserlerin büyük çoğunluğunun kendilerine ait eserler olduğunu savunuyor.
Türkiye bu iddiaları reddetmişti: ‘Arşivlerde yok’
Dönemin Britanya Krallığı Büyükelçisi Elgin’in söz konusu eserleri yetkililerden ‘izin’ alarak İngiltere’ye getirdiği iddialarına bir süre önce Türkiye’den yanıt gelmişti.
Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi Başkanı Zeynep Boz, böyle bir izin ya da fermanın arşivlerinde olmadığını açıklamıştı.
Çoğu eser İngiltere kökenli mi?
Yetkililer British Museum’un çevrimiçi kataloğunda ülke etiketlerine göre yapılan bir aramada 650 binden fazla eserin İngiltere, İskoçya, Galler veya Kuzey İrlanda’dan geldiğini ve en büyük kısmının İngiltere kökenli olduğunu vurguluyor.
Çevrim için veri tabanında yer alan bilgilere göre bugünkü Yunanistan’dan 65 bin 576 eser geldiği görülüyor.
British Museum, 2 milyondan fazla kayıt olmasına rağmen koleksiyonunun sadece yarısını çevrim içi olarak kataloglandığını ve Londra Bloomsbury’deki British Museum’da herhangi bir zamanda yaklaşık 80 bin objenin halka açık olarak sergilendiğini dile getiriyor.
British Museum bu hususa ilişkin ise, “Birçok durumda, en son araştırmalar henüz eklenmedi. Hatalar ve eksiklikler olacaktır ancak bir nesne hakkında her zaman yeni bilgiler bulunabileceği hususu göz önüne alındığında Müze, verileri ‘tamamlanıncaya’ kadar saklamak yerine yayınlamayı tercih etmektedir. Sadece kişisel ve hassas bilgiler saklı tutulmuştur” cümlelerini kaydetmişti.
Müzede öne çıkan eserler arasında Halikarnas Mozolesi (Türkiye) Büyük Ramses’in Büstü (Mısır) ve Rosetta Taşı (Mısır) yer alıyor.
British Museum’da en çok eseri bulunan 15 ülke:
İngiltere
653 bin 453
İtalya
148 bin 749
Fransa
82 bin 201
Türkiye
75 bin 300
Almanya
67 bin 158
Yunanistan
65 bin 576
Hollanda
16 bin 508
İsviçre
16 bin 380
İskoçya
14 bin 763
Kıbrıs
14 bin 62
İspanya
13 bin 202
İrlanda
12 bin 146
Avusturya
9 bin 661
Rusya
9 bin 175