-Ordu komutanlarına yalan söyledi.
–Kaçış planını yakın çevresinden gizledi.
–Kaçışını kardeşi ve kuzenleri bilmiyordu.
–Rusya kaçış güzergahını güvenceye aldı.
Reuters Haber ajansı, Suriye devrik devlet başkanı Beşar Esad’ın yakın çevresiyle, yakınları ve bürokratlarla, Rus ve İranlı yetkililerle yaptığı röportajları derleyerek devrik devlet başkanının Şam’daki son saatlerini anlatan bir haber yayımladı.
Haberde Esad’ın kaçışından önceki görüşmelere, uluslararası temaslara dair bilgiler de verildi.
Reuters, Beşar Esad’ın Suriye’den kaçma planını yakın çevresinde neredeyse herkesten gizlediğini belirtti. Habere göre, yakın yardımcıları, akrabaları ve bazı yetkililer, kaçış planının kendilerinden gizlenmesi bir yana aldatıldılar.
Reuters’a bilgi veren yakın çevresinden birine göre, Beşar Esad, Şam düşmeden bir gece önce 30 civarında ordu komutanıyla Savunma Bakanlığı’nda bir toplantı yaptı ve Rusya yardımının yolda olduğunu söyledi. Komutanlara kara birliklerinin görevli oldukları yerleri tutmaları talimatını verdi.
Esad’ın en yakınında görev yapan sivil personelden birinin verdiği bilgiye göre, devrik cumhurbaşkanının gündelik işlerindeki yardımcıları ve hizmetçiler de kaçış planından habersizdi.
Beşar Esad, kaçışından önce resmi işleri bitince başkanlık özel kalemine evine gideceğini söyledi. Esad konutuna değil, uçağa binmek üzere havalimanına gitti.
Hatta basın danışmanı Büthan Şaban’ı arayarak bir konuşma hazırlamasını ve bu konuşmasıyla eve gelmesini söylemişti. Danışman, hazırladığı metinle başkanlık konutuna gitti ama orada kimse yoktu.
Suriye devrik rejiminin başbakanı Muhammed Celali, Esad’la son görüşmeyi kaçışından önce Cumartesi akşamı saat 22.30’da yaptığını anlattı. Eski başbakan devrik diktatöre insanların Humus’tan Lazkiye’ye panik içinde kaçıştıklarını anlattığını, Esad’ın “yarın bakarız” dediğini belirtti. Eski başbakan’a göre , devrik diktatör başbakanı “yarın…yarın…” diye başından savdı.
Beşar Esad, kaçış planını en genç kardeşi Mahir’den de gizledi. Üç kaynağın Reuters’a anlattığına göre, Suriye Ordusu’nun seçkin 4’üncü Mekanize Tümeni’nin komutanı olan Mahir bir helikopterle Irak’a oradan da Moskova’ya kendi imkanlarıyla kaçtı.
Beşar Esad’ın anne tarafından kuzenleri olan Ehap ve Eyad Makluf kardeşler de geride bırakılanlardandı. Esad’ın yakın çevresinden bir kaynağın ve bir Lübnan yetkilisinin verdiği bilgiye göre, devrik devlet başkanının kuzenleri otomobille Lübnan’a kaçmak istediler ancak yolda isyancı milislerin pususuna düştüler. Ehap öldü; diğer kuzen ise yaralı olarak HTŞ milislerinin eline geçti.
Beşar Esad, uçakla önce Rusya’nın Suriye’nin Akdeniz sahilinde yer alan Humeymim Hava Üssü’ne oradan da Moskova’ya uçtu. Uçak bir süre radara yakalanmamak için alçaktan uçuş yaptı. Uçak Moskova rotasıyla havalandıktan kısa süre sonra vericisini kapattı. Bu durum ilk saatlerde uçağın düştüğü söylentilerine yol açtı.
Üç eski yakın yardımcısı ve üst düzey bir bölge yetkilisine göre, Esad’ın yakın ailesi, eşi Esma ve üç çocukları, Rusya’nın başkenti Moskova’da onu bekliyorlardı.
Devrik diktatör, 28 Kasım günü Halep’e saldırdığında Moskova’daydı ve Rusya’dan yardım talep etmişti. Bir diplomattan alınan bilgiye göre, Kremlin talebi duymazdan geldi. Esad kaçmadan kısa süre önce Suriye Ordusu komutanlarına Rus yardımının yolda olduğunu söylemişti ama Kremlin yardım talebini geri çevirmişti. Rus yardımı yolda değildi.
İranlı yetkililer Esad’ın Tahran’dan yardım talep etmediğini belirttiler.
Suriye’de rejimin devrildiği son iki günde, 7-8 Aralık günlerinde Katar’ın başkenti Doha’da “Doha Forumu” gerçekleştirilmekteydi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov bu toplantıdaydı. Batılı diplomatlara göre, Lavrov Esad’ın Suriye’den çıkarılması için büyük çaba sarfetti. Rusya heyeti Katar, İran ve Türkiye’den yetkililerle toplantılar yaptı.
Sonuçta Rusya’nın girişimleriyle Humeymim-Moskova rotasında Esad’ın bulunduğu Rus uçağına hava sahası açısından bir güçlük çıkarılmadı.
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı kaynakları Reuters’a Esad’ı Moskova’ya götüren uçakla ilgili Ankara’ya herhangi talepte bulunulmadığını belirttiler.
