Makul!…
“İyilik de içimizde kötülük de!
Hangisini beslediğimiz önemli olan”
Bir mal veya hizmet için uygun olduğu düşünülen parasal değer, onun fiyatıdır.
Bunu; üretim, arz, talep, maliyet, kar marjı ve konjoktürel koşullar belirler.
Piyasa ekonomisini savunan kapitalizm de, üretim araçlarının ortak mülkiyetini savunan komünizm de kendi kuralları içinde meşruiyeti savunur.
Her iki sisteme de yön veren ilkelerin ahlaki değerlerle de örtüştüğü düşünülebilir.
Biri fiyat kontrolünü kolluk kuvvetleriyle değil, sivil toplum aracılığı ile yaparken, diğeri emek değer teorisi içinde bu görevi kamusal güce bırakmıştır.
Rekabete açık olan piyasanın daima ahlaksızlığı özendireceği düşünülse de bilinçli tüketicinin buna izin vermeyeceği varsayılabilir.
Diğer taraftan toplumsal çıkarların öncelendiği, kimi tekelci davranışlar da etik kabul edilebilir.
Makul; Akla uygun, mantıklı, aşırıcılık içermeyen, savunulması kolay, kabul edilebilir, elverişli anlamına gelen Arapça kökenli bir sıfattır.
Doğru ve güzel olandır yani!
Başkalarının hukukuna saygıyı barındırırken, dengeli olma ve ortalama hali savunmayı içerir.
Makul olan, normal ve adil kabul edilirken, aksi anormal ve olağan dışıdır.
Makulü kaybetmek sadece günü değil, geleceği de çürümeye terk etmektir.
Dilimizin zenginliğini de ifade eden aşağıdaki tamlamalara umarım kimsenin itirazı olmaz.
Makul seviye,
Makul güvence,
Makul konuşma,
Makul neden,
Makul gecikme,
Makul yükseklik, büyüklük ve ağırlık,
Makul fiyat ve hizmet,
Makul süre (özellikle yargıda),
Makul düşünce,
Makul siyasetçi,
Ve de çok geniş anlamda makul adamlık…
Makulü kaybetmek normalden uzaklaşmaktır.
Tıpkı ışığın soğuk havadan sıcak havaya girerken normalden uzaklaşarak kırılması gibi, yani serap gibi. Yani aldatma, aldanma gibi.
Makul kaybolmuşsa, normal; masal kuşunun kanadındadır…
Ekonomide, siyasette, sosyal hayatta, kültürde, eğitimde, barınmada ve dostlukta…
Ne yazık ki ülkemde ve dünyada makul ortada yok.
İtibarsız, sesi duyulmuyor ve korkak!
Özellikle ülkemde yaşanan ekonomik vahşet, her iki sisteme de rahmet okutuyor.
Vallahi her iki sistemin en kötü yanları bile bugün yaşadıklarımızdan daha iyi!
Bir çelişki gibi görülse de aslında dünya, sayıları çok az olan makul olmayanlarla evrimini sürdürmekte.
Seneca, yaşadığı dönemde sosyal, siyasal ve ekonomik düzeni anlatırken, erdem, akıl ve mutluluk adına da öğretiler sunar. Her mektubu ders niteliğindedir.
Bir mektubunda, ’’ İyi olmayı istemek, iyinin önemli bir bölümüdür. Biliyor musun kime iyi derim ben? Yetkin, kararlı, hiçbir gücün, hiçbir zorunluluğun kötü yapamayacağı bir insana. Davranışları birbiriyle çelişen insanın ruhu doğru yolda değildir.’’
İyilik de içimizde kötülük de!
Hangisini beslediğimiz önemli olan.
Saygı, sevgi ve inançla,
Kemal YALNIZ
Kemal YALNIZ/kentekrani
Youtube Abone Olmak İçin Tıklayınız
www.kentekrani.com 28 Temmuz 2024