Erkekler kalp krizi geçirmeye daha yatkın; kadınların kalp krizinden ölme riski ise daha yüksek
Bu saptama, Dünya genelinde 2,3 milyondan fazla kişinin katıldığı ABD araştırması, ‘şaşırtıcı’ bir bulgu olarak nitelendirildi ve kadınların kalp sağlığı söz konusu olduğunda çok büyük bir dezavantaja sahip olduğunu gösteren giderek artan kanıtlara dayanıyor.
Kalp damar rahatsızlığı olan kadınların yanlış teşhis alma olasılığı yüzde 50 daha fazla ve zamanında tedavi görme olasılıkları daha düşük.
Semptomların başlamasından sonraki 72 saat içinde anjiyografi (kalp krizini teşhis etmek için kullanılan bir röntgen türü) yaptırma olasılıkları erkeklerden yüzde 34 daha az.
Nitekim British Heart Foundation’ın hesaplamalarına göre, 2002-2013 yılları arasında İngiltere ve Galler’de 8.243 kadın , erkeklerle aynı standartlarda bakım alamadıkları için hayatını kaybetti.
Uzmanlar, ülkenin bir numaralı katili söz konusu olduğunda tıbbi cinsiyetçiliğin daha da ileri bir kanıtı olarak bu istatistiklere uzun zamandır artan bir endişeyle bakıyorlardı.
Kadınların yaşadığı ağrılar doktorlar tarafından çoğu zaman hafife alındığından, tanı çok geç konulabiliyor veya hastalık çoktan oluşmuş olabiliyor.
Ancak bugün uzmanlar tartışmalı ama etkili bir çözüm olduğunu söylüyor. Imperial College London’da Kardiyak Farmakoloji Emeritus Profesörü olan Sian Harding şöyle diyor: ‘Kadınlara tavsiyem şu: Kalp krizi geçirdiğinizi düşünüyorsanız, hastaneye bir erkek götürün. Bu hayatınızı kurtarabilir.
‘Araştırmalar, kadınların semptomlarının acil sağlık görevlileri tarafından genellikle ciddiye alınmadığını gösteriyor, ancak etrafta savunuculuk yapacak bir erkek varsa, hastanın reddedilme olasılığı daha düşük.
‘Eğer ağlıyorsanız ve acı çekiyorsanız histerik olduğunuz düşünülebilir, bu yüzden sizi destekleyecek ve sizi daha önce hiç böyle görmediğini söyleyecek biri varsa, bu sadece daha ciddiye alınmanıza yol açabilir.
‘Bunu söylemek üzücü ama gerçek bu.’
Prof. Harding, tıbbi cinsiyetçiliğin gerçek olduğunu söylüyor, ancak birçok erkek doktor bunu inkar ediyor.
Kadın bir doktor tarafından tedavi edilen kadınlar için sağ kalım oranları üç kata kadar daha yüksektir. Veriler, klinik ekibin parçası olarak daha fazla kadının olmasının erkek doktorların kadınlara ne kadar iyi davrandığını iyileştirdiğini gösteriyor.
Genellikle 45-55 yaşları arasında kadın cinsiyet hormonu östrojen, atardamarlarda iltihap ve yağ birikintilerinin birikmesine neden olan plak oluşumuna karşı koruma sağlar ve bu da kalp krizine yol açabilir.
Östrojen seviyeleri azaldığında, koruyucu etki de azalır. Kalp sorunları genellikle erkekleri orantısız bir şekilde etkileyen bir şey olarak görülse de, gerçek şu ki orta yaştan itibaren kadınların riskleri ‘dik bir şekilde artar’ ve Newcastle Üniversitesi’nde müdahaleci kardiyoloji profesörü olan Vijay Kunadian’a göre erkeklerin karşılaştığı risklere eşit hale gelir .
Prof. Kunadian şöyle açıklıyor: ‘Kadınlar bu dönemde sıklıkla kilo alırlar. Bunun bir nedeni de vücudun östrojen azalmasını, daha zayıf bir hormon formu üreten yağ hücreleriyle telafi etmeye çalışmasıdır.
‘Kadınların yağ depolama şekli de değişiyor. Yağlar iç organlarımızın etrafında birikiyor ve bu da kolesterol seviyelerinin yükselmesine ve tip 2 diyabet riskinin artmasına neden olabiliyor.
‘Hem yüksek kolesterol hem de tip 2 diyabet kalp hastalığı riskini artırır. Bu dönemde kan basıncı da artar, bu da koroner arter hastalığı – atardamarların sertleşmesi – gelişimi için büyük bir risktir.’
Yapılan araştırmalar, doğurganlık ve erken doğum, gebelik diyabeti ve polikistik over sendromu gibi gebelik bozuklukları da dahil olmak üzere orta yaşta kalp krizi riskini artırabilecek kadınlara özgü başka faktörlerin de olduğunu göstermiştir.
İkinci sorun ise kalp krizi geçiren bir kadının normal kabul edilmeyen belirtiler gösterebilmesidir.
Prof. Kunadian, kalp krizini her iki cinsiyette yaşama biçimlerinin örtüştüğünü ancak belirtilerin kadınlarda farklı olabileceğini söylüyor.
Kadınların yaklaşık %80’i göğüslerinin ortasında sıkışma veya ağırlık hissedebilir, ancak erkeklerden daha çok sırtlarında, kürek kemikleri arasında ağrı, mide bulantısı, kusma ve nefes darlığı yaşama olasılıkları daha yüksektir. Bazen, sadece ‘kendilerini hissetmeyebilirler’ veya sadece bunaltıcı bir yorgunluk yaşayabilirler, diye ekliyor.
‘Farklılıkların ardındaki nedenler karmaşıktır,’ diyor Prof. Harding. ‘Kalbin atardamarlarındaki yağlı plaklar aşındığında, geçici tıkanıklıklar nedeniyle daha fazla kadın kalp krizi geçirebilir. Muhtemelen bilmediğimiz başka biyolojik farklılıklar da vardır.
‘Bu farklılıklar, doktorların bir kadın Acil Servis’e geldiğinde kalp krizinden şüphelenmemesinin ve bu durumun tedaviyi geciktirmesinin nedenidir.’
Kendi acılarını görmezden gelebilen kadınlar, çoğu zaman işaretleri yanlış okuyabiliyorlar.
‘Klinikçiler olarak, panik atak, hazımsızlık veya göğüs enfeksiyonu geçirdiğini düşünen önemli sayıda insan gördük,’ diyor Prof. Kunadian. ‘Kimseyi rahatsız etmek istemiyorlar ve akıllarındaki son şey kalp krizi geçirmek. Bu yüzden devam ediyorlar.
‘Ancak hastaneye ulaştıklarında hasar ciddi olabilir ve bu tür gecikmeler ve yanlış teşhisler ölüm riskini yüzde 70 oranında artırabilir.’
Prof. Harding, uzmanların tavsiyesinin, bu belirtilerden herhangi biriyle hastaneye giden herhangi bir kadının ‘ekipte bunun kalp krizi olup olmadığının da değerlendirildiğinden emin olması gerektiği’ yönünde olduğunu söylüyor.
‘Ambulansla götürülüyorsanız, yerel bir Acil Servis yerine özel bir kalp krizi merkezine götürülüp götürülemeyeceğinizi sorun’ diyor.
‘Hastaların kalbin elektriksel aktivitesini ölçmek için EKG çektirmeleri ve kalp hasar gördüğünde salgılanan bir protein olan troponin olup olmadığını kontrol etmek için kan testi yaptırmaları gerekir.
‘Bazı hastalara ayrıca, atardamarlara bir boya enjekte edilerek ve tıkanıklıkları kontrol etmek için kalbin röntgen görüntüleri alınarak yapılan anjiyografi de uygulanabilir.