‘Çocuk da yaparım kariyer de’ diyenlere!
“Türkiye’de, Çalışan kadınların doğurganlık hızı yüzde 1’in altında”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ”3 çocuk’ söyleminden sonra Türkiye’nin 2023 yılı doğum istatistiklerini ‘varoluşsal bir felaket’ olarak değerlendirmesiyle doğumu artıracak teşvikler yeniden ele alınıyor.
Annelere verilen ücretli doğum izninin artırılması, kreş- bakım yardımları, birden fazla çocuğa teşvik gibi maddeler gündemde.
Doğumların düşmesini ‘dünyada en önemli kriz’ gören ve kendi ifadesiyle bu krize karşı ‘elinden geleni yaparak’ geçtiğimiz günlerde 12’nci kez baba olan Tesla’nın CEO’su Elon Musk’ın süper lüksü kimsede olamayacağına göre özellikle ekonomik rahatlama ve bebeğe bakım kolaylığı sağlanması gerekiyor.
Bu sorunla yıllardır mücadele eden Japonya’da çeşitli teşviklerin yanı sıra çocuğa ayrılacak zamanın artırılması amacıyla haftalık çalışma gününün dörde düşürülmesi tartışılıyor.
Doğurganlık hızı 2023’te daha da düşerek 0.72’ye gerileyen ve Dünya’da en az doğum oranına sahip Güney Kore ise bu sorunu bakanlık kurarak çözmeye çalışıyor.
Çalışma, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) göstergelerine göre dünyada en yüksek eğitim seviyesine sahip kadınların yaşadığı Güney Kore nüfusu 2100 yılında yarıya inecek ve yine ülke nüfusunun yarısı 65 yaş üstü olacak. Güney Kore bu gidişatı önlemek için bebek başına 2 milyon TL karşılığı para yardımı da düşünüyor.
-DEMOGRAFİK KIŞ-
65 yaş üstü nüfusun toplam nüfus içindeki oranının yüzde 10’u geçmesi nüfusun yaşlanma göstergesi sayılıyor. Birleşmiş Milletler Dünya nüfus tahminlerine göre de 2023’te 8 milyar 45 milyon 311 bin 448 olan Dünya nüfusunun yüzde 10’u yaşlı. En yüksek yaşlı nüfus oranına sahip ülke yüzde 30.1’la Japonya. Ardından yüzde 24’le İtalya ve yüzde 23.6’la Finlandiya geliyor.
Türkiye 184 ülke arasında 67’nci sırada.
-GENÇ NÜFUS ARTAMIYOR-
Çünkü Dünya’da 2021’de 2.3 olan doğurganlık hızı geçen yıl 2.2’nin altına indi. Nüfusun kendini yenileme eşiği ise 2.1.
Gelecek 40 yılda gezegenimizin nüfusu yine artacak ama yaşlanmaya devam ederek artacak.
Washington Üniversitesi Saglik Ölçüm ve Degerlendirme Enstitüsü’n göre, Dünya nüfusu önce 2061’de 9.5 milyara ulaşarak zirve yapacak. Sonra giderek azalacak.
Dünya’nın bu rakamları ‘Demokrafik kış’ nitelemesine yol açıyor.
-ÇALIŞAN KADIN-
15-49 yaş grubundaki kadınların doğurabileceği ortalama çocuk sayısını ifade eden doğurganlık hızı Türkiye’de de düşüyor. 1980’lerde 4 civarında olan bu oran 2001’de 2.38 iken ilk defa 2003 yılında 2.09 ile nüfusun yenilenme düzeyi olan 2.1’in altına düştü. Bunun ardından bebek ölümlerinin önlenmesi gibi yapılan çalışmalar sonuç verip doğurganlık oranında biraz artış sağlansa da 2.1’in üstüne çıkamadı. 2023′ te ise 1.51 oldu.
İstanbul, İzmir, Bursa gibi batıdaki büyük şehirlerde bu oran 1990’lardan itibaren 2.1’in altında seyrediyor.
Çalışan kadınların doğurganlık hızı ise yüzde 1’in dahi altında.
Doğumun en fazla olduğu yer Güneydoğu. Şanlıurfa’da bu oran 3.27. Ardından 2.72’le Şırnak ve 2.40’la Mardin geliyor. Ancak buralarda da daha önce bu oranlar 4’lerin üstündeydi.
Doğumun en az olduğu yer ise 1.13’le Bartın. 1.14’le Karabük ve 1.16’la Kütahya takip ediyor.
Ayrıca 2001’de en çok doğum yapan kadınlar 20-24 yaş grubundayken şimdi 25-29 yaş grubunda. Yani kadınlar daha geç anne oluyor.
-BU GİDİŞLE…-
Türkiye İstatistik Kurumu projeksiyonlarına göre, doğum ve ölüm oranları düşük devam ettiği sürece Türkiye’de de nüfus 2050’ye kadar artmaya devam edecek ama yaşlanarak!
Son 5 yılda yaşlı nüfus artış oranı yüzde 21.4
Türkiye’de yaşlı nüfusun toplam nüfusa oranı da 2018’de 8.8 iken 2023’te yüzde 10.2’ye çıktı.
2030’da yüzde 12.9, 2040’ta yüzde 16.3, 2060’ta yüzde 22.6 ve 2080 de yüzde 25.6 olacağı öngörülüyor.
Yeni doğan bebekten en yaşlıya kadar olan nüfusun ortasında kalan yaşı ifade eden ortanca yaş ise 2018′ de 32 iken 2023′ te 34 oldu.
Ortanca yaş 2030 ‘a 35.6, 2040’ta 38.5, 2060’ta 42.3 ve 2080’de 45 olacak.
Çalışma çağındaki 100 kişiye düşen yaşlı bağımlılık oranı 2018’de yüzde 12.9 iken 2023’te yüzde 15’e çıktı.
Bu da 2030’ da yüzde 19.6, 2040 ‘ta yüzde 25.3, 2060’ta yüzde 37. 2080 de yüzde 43.6 olacak.
-DENGELERİ DEĞİŞTİRECEK –
Dünya’da en çok doğuran ülkeler Orta Afrika’da. Avrupa’da ise Fransa. Ancak Fransa’daki oran da 1.7’le nüfusun kendini yenileme oranının çok altında.
2100 yılında her iki bebekten biri Somali, Nijer ve Çad gibi ülkelerde dünyaya gelecek.
Nüfus dengelerinin değişmesi muhtemelen her ülkede sağlık ve sosyal güvenlik sıkıntıları yaratmasının yanı sıra Dünya dengesini de değiştirecek.
Zeynep Nurten UZER/Gazeteci-Yazar
Zeynep Nurten UZER/kentekrani
Youtube Abone Olmak İçin Tıklayınız
www.kentekrani.com 4 Temmuz 2024