Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) depremden etki̇lenen bölgelere destek gi̇ri̇şi̇mleri̇ başlattı
UNDP Türkiye’deki yıkıcı depremlerin birinci yılında, 53,537 kişinin ölümüne ve 3.3 milyon kişinin evsiz kalmasına neden olan felaketin ardından, depremlerden etkilenen bölgelerin sosyo-ekonomik toparlanmasını desteklemek amacıyla yeni girişimlere başladı
UNDP, 6 Şubat 2023’te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerin birinci yıl dönümünde depremden etkilenen bölgelere yapacağı destek faaliyetlerine ilişkin yazılı açıklama yayımladı.
Açıklamaya göre, depremden etkilenen bölgelerin sosyo-ekonomik toparlanmasına yönelik desteği genişletmek amacıyla girişimler başlatan UNDP’nin çalışmaları arasında Kahramanmaraş’ta bir kadın iş geliştirme merkezinin kurulması, Malatya’da engellilere yönelik protez ve diğer yardımcı cihazlar için bir bölge merkezi oluşturulması ve Adıyaman ve Hatay’da yaşlılara ve engellilere yönelik iki “erişilebilir toplum merkezi”nin açılması yer alıyor.
UNDP’nin bu yeni girişimleri, hassas gruplara yönelik bakım hizmetlerinin yeniden sağlanması, geçim kaynaklarının ve ticari faaliyetlerin canlandırılması, atıkların ve deprem enkazının belediyeler tarafından daha iyi yönetilmesini ve tehlike altındaki kültürel mirasın korunması ve restore edilmesini amaçlayan 50 milyon dolar değerindeki programın parçası olarak faaliyete geçiriliyor.
UNDP’nin sosyo-ekonomik toparlanmaya yönelik çalışmalarından en önemlisi, İsveç tarafından finanse edilen ve depremlerden en çok etkilenen 11 ilde 4 bin 616 küçük işletmeye verilen 10 milyon dolar tutarındaki “deprem sonrası toparlanma hibeleri” programı olarak görülüyor.
Başvuru çağrısından sonraki birkaç hafta içinde nakit olarak dağıtılan hibe programı kapsamında, toplam 23 bin 648 başvuru alındı.
Binlerce vasıflı işçinin bölge dışında daha güvenli yerlere gitmek istemesiyle sanayide ortaya çıkan ciddi iş gücü açığını gidermek amacıyla UNDP, bugüne kadar 1200’den fazla depremzedeye mesleki eğitim verdi.
Bu kapsamda, dış ticaret, mutfak sanatları, yazılım tabanlı halı tasarımı, kaynakçılık, CNC (Bilgisayarlı Sayısal Denetim) operasyonu ve çağrı merkezi gibi yüksek talep gören sektörlerde 40’tan fazla kısa süreli kurs verildi. Bugüne kadar, kursları bitirenlerden 225’i kadın 319’u istihdamda yerini aldı.
UNDP, Malatya, Diyarbakır, Şanlıurfa ve Kilis’te toplam 7 ortak kullanım alanını yeniledi ve gerekli teçhizatla donattı. Bu ortak alanlar, şirketlere yeniden üretim yapabilecekleri bir yer sağlamanın yanı sıra çocuk bakımı ve işletmecilik hizmetleri de sunuyor.
UNDP, Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası ile ortaklaşa bir kadın iş geliştirme merkezi kurmayı planladığını açıkladı. Buradaki amaç, eğitim, koçluk, mentörlük ve destek hizmetlerinin yanı sıra kadın liderliğindeki işletmeler için ortak bir çalışma alanı sağlayarak kadınların finansal anlamda daha güvende olmasını ve deprem sonrası toparlanma çalışmalarına daha fazla katkıda bulunmasını sağlamak olarak ifade edildi.
UNDP, yaşlılar, engelliler ve diğer hassas gruplara yönelik bakım hizmeti ihtiyacını karşılamak üzere, İngiltere tarafından sağlanan fonla Adıyaman, Hatay ve Kahramanmaraş’ta “erişilebilir toplum merkezleri” inşa etmek ve gerekli teçhizatla donatmak için belediyelerle ortaklık kurdu.
Bu kapsamda, bakım hizmetlerinin mobil olarak sunulabileceği özelleştirilmiş otobüsler de tedarik etti. Kahramanmaraş’taki merkez 13 Aralık 2023’te açıldı. Adıyaman ve Hatay’daki merkezler de sırasıyla yarın ve 8 Şubat’ta açılacak.
UNDP ayrıca Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile çalışarak Adıyaman ve Kahramanmaraş’taki konteyner kentlerde yaşlılar ve engelliler için rehabilitasyon merkezleri inşa etti ve bu merkezlere ekipman ve personel sağladı.
Güney Kore tarafından sağlanan finansmanla UNDP, dün, Malatya’da ortopedik cihaz ve protez üretimi için bir merkez kurmak ve tekerlekli sandalye ve diğer yardımcı cihazların onarımı için mevcut bölge merkezini genişletmek üzere çalışmalara başladı. Bu kapsamda ayrıca ampüte kişilerin ve diğer engellilerin iş bulmalarına yardımcı olmaya yönelik eğitimler de verilecek.
UNDP, bunlara ek olarak Hırvatistan’dan sağladığı fonla Hatay’da kapsayıcı eğitim için bir model oluşturmak amacıyla bir ilkokulu yeniden inşa ediyor ve engelli çocukların akranlarıyla eğitim alabilmelerini sağlamak için Adıyaman, Kahramanmaraş ve Malatya’da başka okulları da yenilemeyi planlıyor.
UNDP, temizlenen enkazın işlenmesine yönelik Japonya ve Kuveyt’ten sağladığı fonlarla Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya’da kurulacak örnek moloz geri dönüşüm tesisleri için ekipman tedarik ediyor. Bu bağlamda, tehlikeli atıkların güvenli bir şekilde işlenmesini sağlamak en önemli öncelik olarak görülüyor.
Buna ek olarak UNDP, depremlerden en çok etkilenen belediyelere, toplam değeri 3 milyon doların üzerinde olan atık yönetimi ekipmanı ve diğer acil ihtiyaç malzemesi sağladı. Bunlar arasında 4 sokak süpürme aracı, 2 çöp kamyonu, 680 galvanizli çöp konteyneri, hasarlı araçlara yönelik yedek parçalar ve 250 seyyar tuvalet ve duş bulunuyor. Bu çalışmalar, geçici yerleşim yerlerinde kullanılmak üzere bir itfaiye aracının Malatya’ya teslim edildiği 5 Şubat itibarıyla devam ediyor.
UNDP, depremden etkilenen bölgede tehlike altındaki kültürel mirasın korunmasına yardımcı olmak amacıyla arkeoloji müzelerine değerli eserleri muhafaza etmeleri için konteynerler sağladı. Ayrıca hasar gören kültürel miras varlıklarının belgelenmesine yardımcı olmak için kamera ve dron da tedarik etti.
Kültürel mirasın korunabilmesi için afet sonrasında yapılması gereken restorasyonların maliyetinin 2 milyar doların üzerinde olduğu tahmin edilirken, UNDP 8 Aralık 2023’te “Kültürel Mirasa Sahip Çık (Save the Legacy)” sloganıyla küresel bir kitlesel fonlama kampanyası başlattı.
Kampanyayla bugüne kadar 4 milyon dolar bağış sağlanan restorasyon kampanyasına yurt dışından da katkının teşvik edilmesi amaçlanıyor.
Depremin birinci yılının geride kalması vesilesiyle UNDP Türkiye Mukim Temsilcisi Louisa Vinton da depremlerden en çok etkilenen 4 şehre bir haftalık ziyaret düzenledi ve depremzedelerle bir araya geldi.
Vinton, etkilenen topluluklarla dayanışma içinde olduklarını belirterek, toparlanma çabalarını destekleme konusundaki kararlılıklarını teyit etti.
Bu “korkunç felaket” karşısında verdikleri desteğin mütevazılığının farkında olduklarını kaydeden Vinton, “UNDP pek çok somut gelişmeye katkıda bulundu ancak bölgenin tam anlamıyla toparlanmasının uzun yıllar gerektirdiğinin bilincindeyiz.” dedi.
Vinton, “UNDP olarak, depremzedeler için normale dönüşün yalnızca güvenli ve emniyetli bir yaşam alanına sahip olmak değil, aynı zamanda gelir getiren geçim kaynaklarına erişebilmek ve kendini bağımsız hissetmek anlamına da geldiğinin farkındayız. Bu amaca yönelik çalışmaların devam edebilmesi için ortaklarımıza da cömertliklerini sürdürmeleri çağrısında bulunuyoruz.” ifadelerini kullandı.