Selenyum, potasyum, bakır gibi mineraller ve C vitamini, D vitamini, B grubu vitaminler içeren mantar; antioksidan bileşenleri ile de oldukça sağlıklı bir besindir. Antioksidan ve antiinflamatuar özellikleri ile ön plana çıkan mantar, bağışıklık sistemi hastalıklarından kalp hastalıklarına, kilo vermeden kansere kadar birçok özel durum için faydalıdır.
Dünya üzerinde kaç çeşit mantar olduğu hala bilinememektedir. Ancak on binin üzerinde mantar çeşidi kayıt altındadır. Bu mantar çeşitleri içinde yalnızca %1 kadarı ölümcül etkiye, %20’si ciddi zehirlenmelere yol açar. Bunların dışında kalan mantar çeşitleri ise yenilebilir mantar çeşitleri olarak kabul edilir. Bunların arasında yer alan yenilebilir mantar çeşitleri ve özellikleri şunlardır:
Yenebilen Mantar Çeşitleri
Kültür mantarı, Portobello mantarı, Kuzugöbeği mantarı, Chanterelle mantarı, Enoki mantarı, İstiridye mantarı, Shiitake mantarı, Porcini mantarı, Trüf mantarı
Kültür Mantarı
- Botanikçiler tarafından kültür halinde üretilen mantar türü, tüm dünyada en çok tüketilen mantar çeşididir.
- Kültür mantarıyla enfes yemekler hazırlanabilir. Omlet, pizza, salata, meze ve etli soteler için kültür mantarını güvenle kullanabilirsiniz.
- Hemen hemen her markette satışı olan ve taze olarak sunulan bu mantarı alırken üretim tarihine dikkat etmeyi unutmayınız.
- Kalorisi düşük olan kültür mantarının besleyici özelliği de oldukça yüksektir.
Portobello Mantarı
- Doğada kendiliğinden yetişmeyen bu mantar türü, bir çeşit kültür mantarıdır.
- Oldukça büyük bir mantar türü olan Portobello mantarı, özellikle vejetaryenler tarafından beğenilir.
- Demir ve vitamin ihtiyacını karşılayan Portobello mantarı sayesinde enerji ihtiyacınızı da tamamlamış olursunuz.
- Aklınıza gelebilecek her mantarlı tarife uyum sağlayan bu mantar leziz sunumlara imza atacak.
Kuzugöbeği Mantarı
- Kültür olarak yetiştirilmesi oldukça zor olan Kuzugöbeği mantarı, doğal mantar çeşitleri arasında yer alır.
- Yayla ve köylerde sık sık toplanan kuzugöbeği mantarı, pilavlara ve sotelere lezzet veren bir mantar türüdür.
- Doğal ortamda toplarken üzerinde küf ya da derin lekeler olmamasına dikkat ederek seçmelisiniz.
Chanterelle Mantarı
- Biberimsi, meyvemsi bir lezzete sahip olan chanterelle mantarı; sarı ve turuncu renkli farklı bir mantar türüdür.
Enoki Mantarı
- Çiğ olarak yenilebilir olması nedeniyle diğer mantar çeşitlerinden ayrılan Enoki mantarı, özellikle Doğu Asya ülkelerinde sıklıkla kullanılıyor.
İstiridye Mantarı
- Olası bir nükleer saldırı sonrasında çevreyi radyoaktif atıklardan temizlemek amacıyla kültür ortamında yetiştirilen İstiridye mantarı, kendine has lezzeti ve aroması ile en çok sevilen mantar çeşitlerinden biridir.
Shiitake Mantarı
- Doğu Asya’ya özgü bir mantar çeşidi olan Shiitake mantarı, kültür mantarı olarak yetiştirilir.
- Eski dönemlerde ev yapımı ilaçların ana maddesi olan mantar çeşidi; ağır kokusu nedeniyle tek başına değil, diğer mantarlarla karıştırılarak tüketilir.
Porcini Mantarı
- 3 kilogram ağırlığa ulaşabilen mantar çeşidi en çok İtalyan mutfağında kullanılır.
- Kendine has ağır bir kokuya sahip olan Porçini, ayı mantarı olarak bilinir, oldukça etli bir mantardır.
Truffle (Trüf) Mantarı
- Gastronomi dünyasının en seçkin mantarı olarak bilinen Trüf mantarı, kültür mantarı olarak yetiştirilemeyen ve doğada çok nadir olarak bulunan doğal mantar çeşitleri arasındadır.
- Yanmış ormanlarda, toprağın altında yetişen mantar çeşidi, ağır bir aromaya sahip olmasına rağmen oldukça lezzetlidir.
- Kilogram fiyatı 5000 dolar gibi inanılmaz rakamlara yükselebilen mantar, yaz ve kış olmak üzere iki türdedir.
Zehirli Mantar Çeşitleri ve Özellikleri
Zehirli Mantar Çeşitleri
Amanita Phalloides
Amanita Muscaria
Lepiota Bruneoincarnata (Agaricales/Lepiotaceae)
Omphalotus Olearius (Agaricales/Tricholomataceae)
Temas etmekten ve tüketmekten kaçının; aksi durumda en yakın sağlık merkezine başvurun…
- Mantar faydaları kadar zararları ile de ön plana çıkan farklı bir besin türüdür.
- Zehirli mantarların kolayca tanınmasını sağlayan pratik bir yöntem yoktur.
- İyi bilinmeyen, yabani mantarların tüketilmesi ölüme varan ciddi sağlık sorunlarına neden olur. En önemli zehirli mantar çeşitleri isimleri ve özellikleri:
Amanita Phalloides
- Köygöçüren, evcikkıran, ölüm meleği olarak da adlandırılır.
- Çok tehlikeli bir mantar çeşidi olan ölüm meleği, içeriğindeki amanitin maddesi nedeniyle zehirlenmeye yol açar.
- Sindirilmesinin ardından 8-12 saat içinde karaciğer ve böbreğe ciddi zararlar verir.
Amanita Muscaria
- Gelin mantarı ve sinek mantarı olarak da adlandırılan mantar çeşidi, delilik yaratan krizleri nedeniyle Panherina sendromuna neden olur, bu mantarı yiyen kişilerde ölüm nadir olarak görülür.
- İbotenik asit ve müsimol bileşenleri nedeniyle zehirleyen mantar; nedensiz gülmelere, hayal görmeye, kas spazmlarına, konuşma, görme ve işitme bozukluklarına neden olur.
Lepiota Bruneoincarnata (Agaricales/Lepiotaceae)
- Dede mantarı olarak bilenen mantar çeşidi, kahvarengi lekeli şapkaya sahiptir.
- Yenilebilir mantar türleri ile karıştırılabilen mantar; havuz kenarlarında, yol kenarlarında, parklarda, yaprak altlarında yetişir.
Omphalotus Olearius (Agaricales/Tricholomataceae)
- Ağulu mantar olarak da bilinen mantar çeşidinin yumurta sarısı renge sahiptir.
- Yenilebilir mantarlarla karıştırılabilen mantar, zeytin ağaçları üzerinde yaygın olarak bulunur.
Zehirli Mantarlar Nasıl Anlaşılır?
- Ülkemizde ve tüm dünyada sevilen bir besin maddesi olan mantarların yanı sıra içeriğindeki toksinler nedeniyle ciddi problemlere yol açan mantar çeşitleri de vardır.
- Bu mantarların tüketilmesi zehirlenmelere yol açar.
- Bazı semptomlar hafif atlatılabilirken bazıları ise ölüme yol açabilir.
- Zehirli mantarı tanımak için kullanılan pratik bir yöntem yoktur.
- İyi bilinmeyen, doğal olarak yetişen yabani mantarların tüketilmemesi önerilir.
- Özellikle dokunulduğunda sararan çayır mantarları ile DDT ve turp kokusu olan orman mantarlarından uzak durulması gerekir.
- Bunlara ek olarak volvası ve annulusu olan Amanita mantar çeşitleri yenilmemesi gereken zehirli mantar çeşitleridir.
Kaynak: nefisyemektarifleri.com