Bilim insanları Ay’ın 4,45 milyar yaşında olduğu sonucuna vardı
1972’deki Apollo 17 misyonu sırasında – insanların ayda en son yürüdüğü sefer – ABD’li astronotlar Harrison Schmitt ve Eugene Cernan, daha fazla çalışma için Dünya’ya geri gönderilen yaklaşık 110,4 kg toprak ve kaya örneği topladılar.
Yarım yüzyıl sonra, Schmitt tarafından toplanan iri taneli magmatik kaya parçasının içindeki zirkon mineralinin kristalleri, bilim insanlarına ayın oluşumu ve Dünya’nın göksel eşinin kesin yaşı hakkında daha derin bir anlayış sağlıyor.
Bilim insanları kristallerin analizlerine dayanarak, Ay’ın daha önce düşünülenden yaklaşık 40 milyon yıl daha yaşlı olduğunu – güneş sisteminin doğumundan sonraki 110 milyon yıl içinde, 4,46 milyar yıldan daha uzun bir süre önce oluştuğunu söyledi.
Ay’ın oluşumuna ilişkin önde gelen hipotez, güneş sisteminin kaotik erken tarihi sırasında, Theia adı verilen Mars büyüklüğünde bir nesnenin ilkel Dünya’ya çarptığı yönündedir.
Bu magma (erimiş kaya) uzaya püskürdü ve Dünya’nın yörüngesinde dönen ve Ay’ın içinde birleşen bir enkaz diski oluşturdu. Ancak ayın oluşumunun kesin zamanlamasını tespit etmek zor oldu.
Magmanın soğuyup katılaşmasından sonra mineral kristalleri oluşabildi. Araştırmacılar, dev çarpışmadan sonra oluşan bilinen en eski katıların, Schmitt tarafından toplanan norit adı verilen bir kaya türünün parçası içindeki zirkon kristallerinin yaşını doğrulamak için atom prob tomografisi adı verilen bir yöntem kullandılar.
“Bu çalışmanın 51 yıl önce toplanıp Dünya’ya getirilen bir örnek üzerinde yapılmış olması hoşuma gidiyor. O zamanlar atom prob tomografisi henüz gelişmemişti ve bilim insanları bugün yaptığımız analiz türlerini hayal bile edemezlerdi” diyor Chicago Field Museum’da kıdemli araştırma direktörü, Chicago Üniversitesi profesörü ve kozmokimyacı Philipp Heck. Geochemical Perspectives Letters dergisinde yayınlanan çalışmanın kıdemli yazarı.
“İlginçtir ki Dünya, Mars ve Ay’da bulunan en eski minerallerin tümü zirkon kristalleridir. UCLA gezegen bilimci ve çalışmanın ortak yazarı Bidong Zhang, elmas değil zirkon sonsuza kadar dayanır, ” diye ekledi.
Zirkon içeren kaya, Ay’ın Mare Serenitatis’in (Huzur Denizi) güneydoğu ucundaki Taurus-Littrow vadisinde toplandı ve NASA’nın Houston’daki Johnson Uzay Merkezi’nde saklandı.
Heck, “Zirkonlar çok sert ve sağlamdır ve hava koşulları sırasında kayaların parçalanmasına karşı dayanıklıdır” dedi.