ANLATAN
“EYYAMIBAHUR”
Değerli kentekrani.com okuyucuları, merhaba…
Bu güzel sayfaya zaman zaman yazılar yazacağım…
Bazen dille ilgili, bazen iletişimle ilgili yazacağım…Bazen bir şiir, bazen bir deneme yazacağım…
Fırsatım oldukça düzenli ama olmadıkça da bulduğum ilk fırsatta yazacağım…
Aslında yazmaktan çok anlatacağım… Çünkü anlatacak çok şey var…
Çokça şikâyet ettiğimiz konuları, bizi birleştirecekken ayrıştıran konuları veya bir kelimenin kökenini, birbiriyle alakası olduğu pek bilinmeyen ama akraba olan kelimeleri, insanlığın hakkını vermemiz için kaleme alınmış şiirleri, iletişimin temellerini kendimce yazacağım…
Bu sayfadaki ilk yazım aşırı sıcaklara denk geldi…Esmiyor, yaprak kımıldamıyor…Bu sıcaklara sadece sıcak demek yeter mi ki ?
Serinlemeye çalıştıkça terlediğimiz bugünler için “eyyamıbahur” demiş eskiler…
Dilimizde çok yaygın olmayan bu kelimeyi son günlerde haber bültenlerinde pek bir duyar olduk…
Peki acaba bu kelimeyi etimolojik açıdan incelesek ne çıkar karşımıza…Karşımıza çıkan bizi serinletir mi dersiniz…
Yevm, Arapça “gün” demektir…
Yevmiye çok bildiğimiz bir kelime, “gündelik” demektir…
Arapça’da (ve devamında Osmanlıca’da) “ef’al” kalıbı çokluk hâli üretir…( şey-eşya, varak-evrak, veled-evlad kelimeleri bu kalıbın örneklerindendir)
“Eyyam” da günler demektir…Günlük yaşamda çok kullanılmasa bile varlığı bilinen bir kelimedir…
Ayrıca “günün şartlarına göre davranan” anlamındaki “eyyamcı” kelimesi de gene bilinen kelimelerdendir…Kelimeyi biliriz, eyyamcıları da tanırız ama sevmeyiz elbette…Bize samimiyet ve netlik lazım zira…
Bir de balıkçıların ava çıkarken şarkı gibi söylediği “heyamola” kelimesi vardır…O kelime de aslen “eyyam ola!”dır biliyor musunuz…
“Eyya:mıba:hu:r” ifadesi, ağustosun ilk haftasında olan ( yani tam bugünler işte) en sıcak günler için kullanılır…( ” : ” işareti kendisinden önceki ünlünün uzun okunmasını sağlar.)
Spikerler, tiyatro sanatçıları ve ses oyuncuları (seslendirme sanatçıları) arasında kimi kelimelerin telaffuzuyla ilgili bazen antant kalınamayan durumlar ortaya çıkabiliyor…Mesela Arapça, Farsça kökenli kelimelerde hangi ünlü uzun hangi ünlü kısa okunmalı konusunda mutabık kalınamamış hususlar vardır…Bu ikircikli durumun ortadan kalkması için TRT, TDK, DT, RTÜK, AA, üniversiteler ve saygın kalemlerin katılımıyla bir çalıştayın düzenlenip üzerinde mutabık kalınamamış kelimelerin sesletiminin netleştirilip kayıt altına alınması gerekir…Yıllar önce yaptığım ve Türkçe diksiyon üzerine gerçekleştirilmiş tek akademik çalışma olan yüksek lisans tezimde bu konunun altını çizmiştim…Sorun hâlâ devam ediyor…
Bu düşünce ışığında, günün şartlarında sık kullanılan bu afili kelimenin telaffuzuna karınca kararınca bir katkım olsun istedim…
Son söz:
“Eyyamıbahur” kelimesinde birinci ve ikinci /a/ sesi ve sondaki /u/ sesi uzun sesletilmelidir…
Güzel sesler duymamız ümidiyle…
Cüneyt Gündoğdu/kentekrani
Youtube Abone Olmak İçin Tıklayınız
www.kentekrani.com 06 Ağustos 2023