📽️KONSTANTİNOPOLİS’İN HAÇLI ORDULARI TARAFINDAN İSTİLASI-BÖLÜM 4
Yağma Öncesi.
Şehrin korkunç sonunu hazırlayan sürecin başlayışı.
İmparator 3.Aleksios’un Yanına 500 kilo altın ve en sevdiği kızını alarak şehri terkedip Trakya’ya kaçmasına sonra halk çaresiz kalmıştı.
Aleksios’un koyduğu yeni vergiler ve paranın nereye gideceğini tahmin eden halkı huzursuz etmişti. Manastırlardaki değerli eşyaların ve kurşun çatı örtülerinin aynı amaçla eritildiğini görmek, Bizans’ta büyük siyasi güç oluşturan din adamlarını çileden çıkartmıştı. Hele hele, nefret ettikleri papaya bağlanma konusunda imparatorun verdiği sözü duyunca iyice kinlenmişlerdi.
Genç Aleksios Haçlılara vaad ettiği 46 ton gümüşün yarısını ne yapıp ne edip ödemişti.
Ancak ödedikleri vergilerin nereye gittiğini yavaş yavaş anlayan halkın huzursuzluğu giderek artmaktaydı.
Bütün bunlar yaşanırken şehirde başıboş dolaşan Franklar’ın oluşturduğu bir gurubun, müslüman tüccarların ibadet ettikleri bir camiyi ateşe vermesiyle başlayan ikinci yangın işin tuzu biberi oldu.. Sirkeci civarında başlatılan ve hiç durmadan 2 gün iki gece süren yangın ,sert esen poyraz rüzgarının da etkisiyle, kısa sürede şehrin merkezine ilerledi ve Marmara kıyılarına kadar yayıldı.
Bizans halkı başlarına gelen bu uğursuzluğu meydanlardan birini süsleyen ve kollarını batı yönünde iki yana açmış bir heykele bağladı.
Haçlıları davet ettiğine inandıkları heykeli devirip paramparça ettiler.
Ama uğursuzluk geçmemişti. Şehirlerini biran önce bu kanlı barbarlardan kurtarmalıydılar.
Senatörler, din adamları ve halktan oluşan büyük bir kalabalık, 25 Ocak 1204 günü Ayasofya’da toplanıp bir karar aldı.. 2.İsaakios ve ortak imparator oğlu tahttan indirilecek yerine Aleksios Dukas geçirilecekti. Seçim uygundu ve onaylandı.
Dukas, içinden iki imparator çıkarmış asil bir aileye mensuptu ve sarayda istediği yere girip çıkabileceği protovestiarius (imparatorun gardrobundan sorumlu bakan) unvanına sahipti.
Bu sıfatla bir gece geç vakit odasına girdiği genç imparator Aleksiyos’u uyandırıp, halkın ona karşı ayaklandığını , tek çarenin kaçmak olduğunu yoksa canından olacağını üzüntülü bir ifadeyle anlattı.
Genç Aleksios, kapüşonlu uzun bir siyah pelerin giydirilip sarayın yan kapısından dışarı çıkartılacak ve kaçmasına yardım edilecekti. Oysa komplocular dışarıda beklemekteydi .Kapıdan çıkar çıkmaz yakalanan şanssız imparatora prangalar vuruldu ve daha öncede hapsedilmiş olduğu Anemas zindanındaki Angelos kulesine kapatıldı. Orada ardarda yapılan iki zehirlenme girişimi başarısızlıkla sonuçlanınca , birlikte zındana atıldığı babası ile boğularak öldürüldü. Bazı kaynaklarda babasının boğularak değil illet bir hastalık yüzünden öldüğü rivayet edilir
Bu trajik olayın hemen ardından, kapkara ve birleşik koyu kaşları nedeniyle MURTZUPHLOS olarak adlandırılan Aleksios Dukas, yeni imparator 5.Aleksios olarak sahneye çıktı.
Kısa sürede duruma hakim olan yeni imparator ilk iş olarak surları ve kuleleri yükseltti. Bizans hakimiyetindeki yerlerden çok sayıda asker takviyesi yaptı. Haçlılara yapılan ödemeyi kestiği gibi, şehir surlarının dibine kurdukları kampı biran önce bozup bölgeden gitmelerini emretti. İşte, şehrin sonunu hazırlayan süreci başlatan da bu oldu.
Yeni imparatorun, vaad edilen borcun kalan kısmıyla ilgili hiçbir sorumluluk üstlenmediği ve Haçlıların parayı alamayacakları ortaya çıkınca paraya ulaşmak için geriye tek bir çözüm kalmıştı: ŞEHRİ YAĞMALAMAK!
Enrico Dandolo aylardan beri büyük bir saldırı planlamaktaydı; sadece saldırı değil, şehir ele geçirildikten sonra nasıl ve kim tarafından yönetileceği konusu da plânın bir parçasıydı.
Öncelikle yeni imparator, Haçlılar ve Venediklilerin oluşturduğu bir komite tarafından belirlenecekti. Eğer bir Frank imparator seçilirse Patrik Venediklilerden , ya da tam tersi uygulanacaktı.
Şehrin ve imparatorluğun dörtte biri, ayrıca Haliç’teki Blakhernai ve Marmara kıyısındaki Bukoleon sarayları yeni imparatora ait olacak, geri kalan üçte birlik pay Venedikliler ve Haçlı şövalyeleri arasında eşit bölünecekti. Enrico Dandolo yeni imparatora bağlılık töreninden muaf tutulacaktı.
Ganimetlere gelince, ele geçirilen tüm ganimetler belli bir noktada toplanacak ve eşit olarak pay edilecekti. Ve son olarak, her iki taraf da Konstantinopolis’i bir yıl süreyle yeni 1205 yılı Mart ayına kadar terk etmeyecekti.
Devam edecek…
Başak DOĞRU/Gazeteci-Bizans ve İstanbul Araştırmacısı