Türkiye’de kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınmasının bugün yıl dönümü!
Türkiye’de, 5 Aralık 1934’te Anayasa ve Seçim Kanunu’nda yapılan değişiklikle kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanınmıştı
Bugün aynı zamanda 5 Aralık Dünya Kadın Hakları Günü…
Fakat bu tarihin Türkiye’deki kadınlar için daha farklı bir önemi var.
Türkiye’de kadınlara milletvekili olma hakkının tanınmasının ardından yapılan seçimde Meclis’e 18 kadın milletvekili girmiş ve kadınlar yüzde 4.5 oranında temsil edilmişlerdi. Ülkemiz bu temsil oranı ile o dönem dünyada ikinci sırada yer alırken bugün dünya ülkeleri arasında ilk 100’de bile yer almıyor.
Gelin kadınların seçme ve seçilme hakkı üzerinden, geçmişten günümüze ufak bir yolculuk yapalım ve geldiğimiz noktaya göz atalım…
Türkiye’de kadınlar, 1930 yılından itibaren çıkarılan bir dizi yasa ile yerel ve genel seçimlerde seçme ve seçilme hakkına sahip oldu.
Kadınlar ilk önce, 1930 yılında belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkına kavuştu.
3 Nisan 1930’da Belediye Kanunu’nunda yapılan düzenlemeyle yerel siyasette yer alma ve yöneticileri belirleme hakkı elde eden cumhuriyet kadınları, en demokratik haklarını ilk kez bu yılın sonuna doğru gerçekleşen seçimlerde kullandı. Çok sayıda kadın belediye meclislerine girdi.
Kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkını veren yasal düzenleme, 1934 yılında Anaayasa ve Seçim Kanunu’nda değişiklik yapılması sonucu gerçekleşti. 5 Aralık 1934 tarihinde görüşülen öneri, 317 sandalyeli Meclis’te, 258 milletvekilinin katıldığı oturumda ve tamamının oyuyla kabul edildi. Böylece kadınlar 22 yaşında seçme, 30 yaşında seçilme hakkına sahip oldu
Atatürk, kadınlara çok sayıda Avrupa ülkesinden daha önce bu demokratik hakkın verilmesini sağlamıştı.
Türkiye, Fransa, İtalya, Hırvatistan, Slovenya’dan 11, Romanya’dan 12, Bulgaristan’dan 13, Belçika’dan 14, Yunanistan’dan 15, İsviçre’den ise 36 yıl önce kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanımıştı.
Kadınların ilk kez oy kullandığı ve aday olabildiği TBMM V. Dönem seçimleri 8 Şubat 1935’te yapıldı.
17 kadın milletvekili ilk kez TBMM’ye girdi. Ara seçimlerde bu sayı 18’e ulaştı. Böylece kadın vekiller, 400 vekilin bulunduğu TBMM’de tüm milletvekillerinin yüzde 4,5’ini oluşturdu.
