Kadıköy’de Sahaflarda Bir Cevelan
Haziran 1982’de yerleştiğim Kadıköy’de, 1983 yılından beri özellikle Cumartesi günleri öğleden sonra sahafları dolaşmayı bir alışkanlık haline getirdim.
Başlangıçta, Kadıköy Merkez Postahane binasının arkasındaki sokakta Pazar günleri açılan kitap sergileriyle, “Cumartesi Pazarı”ndaki kitap satan seyyar satıcıları da ihmal etmezdim. Beyazıt Sahaflar Çarşısı, Beyoğlu Aslıhan Pasajı’ndaki sahaflar da yeri geldiği zaman gezdiğim mekânlardandır. Ziyaret ettiğim şehirlerde de kitapçıları, sahafları gezmek ilk yaptığım işlerdendir.
O günlerde, Kadıköy’de, Moda’da Sami Önal’ın “Dil-Tarih Sahaf” tabelâlı dükkânı, Akmar Pasajı’nda Lütfü Seymen’in “Sahaf Müteferrika” tabelâlı dükkânı, Tayfun Kurt’un “Çınardibi Sahaf” tabelâlı dükkânı ve daha birkaç sahaf dükkânı sık uğradığım mekânlardı. Daha sonra bunlara, şimdi Kafkas Pasajı’nda icra-i sanat eden Lütfi Bayer’in “Babil Sahaf” tabelâlı dükkânı da eklendi.
1993 yılından itibaren kitapsever arkadaşlardan bir gurup Müteferrika Sahaf’ta , Cumartesi günleri öğleden sonra toplanmaya başladı. Korona günlerinin başlangıcına kadar süren bu toplantılar, İstanbul’da, en uzun süreli entellektüel toplantılarından biri olarak görsel ve yazılı basında da haber ve inceleme konusu olmuştur.
Ortaokulda iken basit bir fotoğraf makinem oldu. Üniversite yıllarımda “Fotoğrafçılık Kursu”na gittim ve sertifika aldım. Amatör olarak, gezdiğim yerlerin, ilginç bulduğum şeylerin fotoğraflarını çektim. Kendime göre bir arşiv oluşturdum ki sahaflar ve seyyar satıcılar önde gelen konularım olmuştur.
Sahaf Müteferrika’nın Akmar Pasajı’ndaki dükkânında, 1992 yılından beri Cumartesi toplantılarında kitapseverlerden bir gurup bir araya gelmiştir. Sahaf Müteferrika’nın şimdiki mekânında sahaf Lütfü Seymen’in ev sahipliğinde sürdürülen bu toplantılara katılanları şöyle sıralayabiliriz: Nuri Akbayar, Ferda Anaoğul, Erol Üyepazarcı, Necmettin Hilâv, Sabri Koz, Necdet Sakaoğlu, Emre Dölen, Cemil Oktay, Mustafa Duman, Fahri Aral, Gündağ Kayaoğlu, Mehmet Alkan, Raşit Çavaş, Hamdi Can Tuncer, Nurettin el Hüseyni… Misafir olarak gelenlerin arasında ise Orhan Koloğlu, Cahit Kayra, Turgut Kut, Cüneyt Kut vardı. Günümüze kadar, daha doğrusu korona salgınının başladığı Mart 2020’ye kadar süren bu toplantılara katılanlar “Cumartesi Yarânı” olarak anılmaya başlandı ve çeşitli nedenlerle katılanlarda değişiklikler oldu. Necmettin Hilâv, Gündağ Kayaoğlu ve Ferda Anaoğul vefat ettiler. En son toplantılara katılanlar ise: Erol Üyepazarcı, Hatice Aynur, Sabri Koz, Mustafa Duman, Mehmet Alkan, Mehmet Bilgin, Murat Koraltürk, Kansu Şarman, Cengiz Kahraman, Ali Emre Özyıldırım, Zaman zaman katılanlar ise: Nedret İşli, Eray Canberk, İsmail Kara, Ali Birinci ve İskender Dereli.
3 Ekim 1998 Cumartesi günü fotoğraf makinemi yanıma aldım ve uğradığım ilk sahaftan Sahaf Müteferrika’ya gelene kadar ve Sahaf Müteferrika’da fotoğraflar çektim. Bu yazının konusunu o gün çektiğim dört fotoğraf oluşturacaktır.
İlk uğradığım yer Sahaf Sami Önal’ın “Sahaf Dil-Tarih” tabelâlı dükkânı oldu. Sami Önal, emekli öğretmen binbaşı idi. Emekli olduktan sonra sahaflığa başlamıştı. İlk dükkânı Bademaltı Sokak’ta bulunuyordu. Burası ikinci dükkânı idi. Sami Önal, Kurtuluş Savaşında Oltu adlı kitabından sonra Osmanlıcadan yeni yazıya çevirdiği birçok eseri da yayınlamıştır ki bunların arasında Ahmet Refik’in İstanbul Nasıl Eğleniyordu ve Sadettin Paşa’nın Anıları vd. vardır. Cumartesi günleri öğleden sonraları Sami Bey’in dükkânına uğrardım. Bu ziyaretler 1984 yılından Önal’ın vefatı yılı olan 2008’e kadar sürdü. Dükkânı ziyaret edenler arasında, Gündağ Kayaoğlu, Ziya Başak, Zeki Sönmez, Sabri Koz, Alpay Kabacalı, Öner Ciravoğlu vardı. Celâl Şengör, Haydar Kazgan, Erdoğan Tanaltay, Harold Schüler ve Takamatsu gibi kitap dostlarını da orada tanıdım. Sami Önal, o yıllarda, çeşitli kitap müzayedelerinde sunuculuk da yapmıştır. Onu 26 Şubat 2008 tarihinde kaybettik. Nur içinde yatsın.
İkinci fotoğrafta Kadıköy, Moda’da “Çınardibi Sahaf” tabelâlı dükkânının önünde Tayfun Kurt görülüyor. Tayfun sert mizaçlı bir sahaf idi. Onunla iletişim kurmak, hele arkadaş olmak zordu. İkimiz de Trabzonlu idik. Arada hemşehrilik olunca kolay iletişim kurabildik. Bana karşı her zaman saygılı davrandı. Her şeye rağmen bir keresinde rafta sıkışık yerleştirilen bir kitabı zorlayarak çektiğimde: “şeyine koydun kitabın ağabey”, dediğini hatırlıyorum. Nadir bazı kitapların ciltlettiği fotokopilerini de verirdi bana. Onu genç yaşta kaybettik.
Dükkânına astığı “Sahafnâme”nin de o günlerde çok konuşulduğunu söylemeliyim. “Sahafnâme”nin de fotoğrafını çekmiştim. Bir keresinde Enis Batur’la tartışmıştı ve Batur, Cumhuriyet’te yazdığı bir yazıda ondan “Kitapları seven fakat insanları sevmeyen bir sahaf “, olarak söz etmişti. Tayfun da bu yazı üzerine, dükkânının duvarına, “Enis Batur bu dükkâna giremez”, anlamında bir yazı asmıştı. Yazıyı da gördüm; Tayfun’dan olayı da dinledim. Batur’un kitapları karıştırmasına kızmıştı. Tayfun’u 3 Eylül 2008’de kaybettik. 1956 doğumlu idi. Nur içinde yatsın.
Tayfun’un dükkânından çıktıktan sonra Cumartesi toplantılarımızın mekânı Sahaf Müteferrika’ya gittim. Mekân sahibi Lütfü Seymen, sahaflığın yanı sıra Müteferrika Kitabiyat Dergisi’ni de çıkaran, kitap yayınlayan bir sahaf. Müteferrika’nın 58. Sayısını da yayınladı. Müteferrika, alanında, yurt içinde ve yurt dışında tanınmış bir yayın oldu. Lütfü Seymen, Bir Nadir Kitap Destanı adıyla dünyanın en büyük sahafı olduğu kabul edilen Hans Peter Kraus’un otobiyografisini de yayınlamıştır.
O gün Sahaf Müteferrika’da Erol Üyepazarcı’nın fotoğrafını çektim. Erol Üyepazarcı, özellikle polisiye romanın tarihi olan Korkmayınız Mister Sherlock Holmes ve popüler romanın tarihi Unutulanlar, Hiç Bilinmeyenler ve Bilinmek İstenmeyenler, Türkiye’de Popüler Romanın İlk Yüzyılının Öyküsü (1875-1975) adlı kitapları ve Fransızcadan çevirip yayınladığı kitaplarla, Osmanlıcadan yaptığı çevriyazılarla tanınır.
Sahaf Müteferrika’da Sabri Koz’un fotoğrafını da çektim. Sabri Koz, Türk halk kültürü, daha doğrusu şık Edebiyatı, masal, fıkra ve halk hikâyesi alanlarında çok sayıda kitap ve makalede imzası olan bir edebiyat öğretmeni. Aynı zamanda Yapı Kredi Yayınları’nda danışman, editör olarak çalışmaktadır. Eserlerini yazmaya kalksam yerimiz yetmez. Nasreddin Hoca Kitabı, Köroğlu Kitabı, Yemek Kitabı bunlardan. Sabri Koz, alanında çeşitli ödüller ve fahri doktora derecesi almış bir arkadaşımızdır.
Kadıköy’deki sahaflarda yaptığım ve çektiğim fotoğraflarla zenginleştirmeye çalıştığım cevelânın kısa anlatısı burada sona erdi.
Dr. Mustafa DUMAN
Dr. Mustafa DUMAN/kentekrani
Youtube Abone Olmak İçin Tıklayınız
www.kentekrani.com 21 Mart 2020