Doç. Dr. Arzu BALOĞLU
Dijital Mühendislik Eğitimi
“Bundan sonra minimum eleman maksimum teknolojik bir üretim ortamı göreceğiz.”
Sevgili Mühendis Adayı Gençler; ülkemizin nadide mühendislik fakültelerine birine girdiniz ve böylece hem kendiniz hem aileniz için şimdilik rahatlatıcı bir neticeye geldiniz. İyi bir puan almanın ve bir bölüme yerleşmenin mutluluğu ve tatmini içerisindesiniz. Çok güzel…
Öncelikle ne diyebiliriz. Bu başarınızı elbette alkışlıyoruz. Kocaman bir “Tebrikler”. Hem de 2020 yılının başımıza getirdiği Covid’19 sıkıntısının tüm stresi ve moralsizliğine rağmen bunu başardınız. Bir yandan talihsizlik yaşadınız bir yandan da belki geleceğin geldiği bir ortama hızlı bir geçiş yapmak durumunda kalarak şanslısınız; kim bilir? Bunu şimdilik bilmiyoruz ama birtakım tahminlerimiz var.
Olumlu bakış açısını koruyarak her yaşadığımızdan ders alarak önümüze bakacağız. Mühendislik eğitimi korona öncesinde de önemliydi şimdi ise, açık ara ileriye fırladı. Beklenen geleceğin hazırlıksız hızla önümüze konması bizlere yeni dönüşümler getirdi. Hiç kimsenin hayatı şu an eskisi gibi değil ve olmayacak. Doğru bildiklerinizin çoğu yanılsanacak ve yeni dönem size bambaşka bir yaşam sunacak. İşte bu açıdan bakılırsa bir bakıma şanslısınız. Peki, burada şans nerede diyebilirsiniz?
Öncelikle mühendislik demek, fikir üretimi, tasarımı, uygulama, devreye alma, sorun çözme, karar verme, bakım kontrol faaliyetleri ve daha birçoğu. Üniversite mühendislik eğitimi genel bir çerçeve çizerek her birinden bir parça vermeye çalışmaktadır. Bu döneme kadar İster ürün ister hizmet ne olursa olsun karşınıza ne çıkarsa çıksın verimli bir üretime dönüştürmek sizin göreviniz olacaktı. Bu dönemde ise çok daha zor değil ama farklı ve başka yetkinlikler isteyeceğine şimdiden hazır olunuz.
Yeni normalde sizi büyük oranda dijital hayat, kariyer, görev, sorumluluk ve işler bekliyor. Eskisi gibi ne bir yönetim ne üretim modeli kalacak. Mezun olduğunuzda işler şu anki gibi olmayacak ve size kimse iş tayin etmeyecek. Peki, neden? Belki de işi siz geliştireceksiniz? Projeyi başlatan da bitiren de siz olacaksınız? Tabii ki mentor gibi danışma kavramları olacak ama belki de dijital ilişki içinde iletişim kuracaksınız.
Ürün tasarımı şimdi nasıl yapılmaktadır? Günümüzde mühendis ve mimarlar güncel yazılım ürünleri kullanarak ürün tasarımları yapmaktaydı Ya gelecekte? Zaten yapay zekâ ürünleri size örnek modeller çıkarmaktadır. Yeniden çizmeden siz sadece düzeltme ve kurumsallaşma yapıyor olabilirsiniz bu da değişecek ve nasıl olacak? Belki de kafanızdaki tasarım modellenecek ve siz sadece hazırlanmış ön tasarımı isteğe uygun küçük düzeltmelerle projeyi tamamlayacaksınız. Düşünmek yetecek mi?
Ya, üretim nasıl olacak. Derslerde okuyacağınız Yöneylem Araştırması, Üretim Yönetimi, Dinamik, Statik vb değerli teknik bilgiler elbette kıymetli olacak ama yeterli mi; -Hayır!. Neler gerekecek? Bu pandemi ortamı ve daha sonrasında mesafe ve maske kuralıyla çalışacak bir avuç insan teknoloji kullanımıyla işleri idare edecek. Sanayiye uzaktan kontrol edilen bilgisayar destekli üretim yönetim sistemi hâkim olacak. Bu durumda mühendis ne yapacak? Eskisi gibi üretimin içinde gezinecek mi? -Hayır! Belki kısıtlı zamanlarda ve duruma göre? Bizim zamanımızda fabrikaya saha mühendisleri işe alınırdı ve sürekli sahada imalat kontrolü yapılırdı. Şu an var mı, sanmıyorum. Hele bundan sonra minimum eleman maksimum teknolojik bir üretim ortamı göreceğiz.
“Öncelikle hayatın dijital olacağını ve mesleklerin değişeceğini çok iyi kavrayınız.”
Yapay Zekâ ürünlerinin yoğunca kullanıldığı bir dünya bizi bekliyor hatta farkında olduğunuz gibi hızla geçişteyiz. Günlük yaşamda, sağlıkta, seyahatte, eğitimde, müşteri ilişiklerinde, ticarette, kariyerde, tedarikte, eğlencede, sporda bazen gerçek bazen de gerçek olmayan insansı cihazlarla yaşıyoruz. Zaten hayatımızın içinde olan zeki cihazlar çok daha fazla olacak. Hızla geliyorlar. Filmlerde izledikleriniz şimdi gerçek hayatta hemen karşınızda olacak. Peki, bu durumda biz böyle bir dünyaya geçiyorken mühendislik öğrencisi ne yapmalı? Asla eskisi gibi bir eğitim ve uygulama olmayacak. Üniversiteler de ders ve programlarını yenileseler de bu hız geçişler hızla gerçekleşmeyebilir. Okul ve Üniversitelerin dönüşüm süreci çok ama çok gerekli ama maalesef bürokratik engellerden ötürü hızla olamayacağı beklenmekte. Öğrenci kendini bugünden itibaren yetiştirmek zorunda!
Öncelikle hayatın dijital olacağını ve mesleklerin değişeceğini çok iyi kavrayınız. Siz üretimin içinde gezmeyeceksiniz ama robotlar kanalıyla takip edip yöneteceksiniz. O halde dijital araç ve yazılım kullanmayı, yönetmeyi, çözmeyi ve dönüştürmeyi bilmeniz lazım. Hatta kod geliştirmek zorunda kalacaksınız, şimdiden öğrenmeye ve değişimlere hızlıca adapte olmaya başlayın !
Yeni beceri ve yetkinlikler edinmeniz lazım. Örneğin fikir üretimi ve hayata geçirme gibi. Veya robot psikolojisini öğrenme gibi belki onlarla arkadaşlık etmeniz gerekecek ve en iyi ilişki kuran en başarılı mühendis olacak? Hangi mühendislik alanı olursa olsun mutlaka dijital tarafı yoğun olacak. Dersler eski dönem kalmış olabilir siz kendinizi araştırmaya vermek durumundasınız. Ve yenilik önererek iyi öğrenci statüsüne geçeceksiniz. En yüksek notu en yenilikçi fikre ve planına sahip öğrenci alacak. Yapay Zekâ çağı rutin işleri sizin için yapacak ve karar verme, sezgi, deneyim gibi özellikleri için siz devreye gireceksiniz. Bu yüzden daha çok uygulama izleme, okuma, öğrenme ve deneyimleme gerekecek.
Mühendislik güç veya kuvvet tabanlı olmayacağından eskiden olduğu gibi erkek mesleği olarak bakılmayacak zira çoğunlukla teknolojiler kanalıyla yönetim olacak. Bu durumda inşaat olsun, elektronik olsun bulunduğunuz yerden inovasyon, yeniden tasarımlama ve uygulama ile çözüm neden olmasın?
Eskiden bir makine mühendisi araba firması imalatında ya montajda ya kalite kontrol ya da testte çalışırdı. Şimdi otomasyon ile üretim yapılmakta ve otonom araçlar devrine gelindi. Elektronik kontroller ile bu süreçlerin yönetimi yaygınlaşacak.
Pandemi dönemi birçok şirket ücretli uygulama ve eğitimlerini ücretsiz sunmaya başladı. İşte Mühendislik adayları için kendini geliştirme yollarından birisi daha! Yapabildiğiniz kadar çok izleyin, katılın ve deneyimleyin. Evde kalınan süre boyunca küçük montajlar ve yeni beceriler kazanmaya çalışalım. Bunu kurulan küçük beceri grupları ile de yapabilirsiniz. Mezuniyet sonrası işiniz sadece mühendislik olmayacak ama özel bir alanda iş verilecek. Hatta belki tam zamanlı değil proje veya saat bazında çalışacaksınız. Kim bilir belki de evden fabrika yönetimi yapacaksınız. Eskisi gibi bir ofis ve plaza hayatı olmayacak bunlar da evrim geçirecek.
Bu dönem fikir veya beceri bazlı grup çalışmaları için son derece uygun. Ders aralarında sizi geliştirecek gruplarla vakit geçirmeye ne dersiniz? Entegrasyon şart ve çok değerli ama doğru kişilerle buna dikkat ediniz. Hep sizi yukarı taşıyacak ve teşvik edecek gruplar seçiniz. Amaç vakti değerlendirmektir, öldürmek değil. Zira buna vakit yok!
Rekabet çok olacağı için, kendi farklılıklarınızı keşfetmeniz iyi olacak. Bu da ücretsiz kütüphane, seminer(webinar) gibi hizmetleri alarak değerlendirmek ile olur. Buna izin verin ve daha çok sosyal medya kullanın derken eğitim ve öğrenme amaçlı olsun. Öğrenme hızınızı ölçün ve bu parametreye önem veriniz. Devir hızla öğrenip uygulayanların dönemi olacak. Uyuşukluk ve yavaşlık varsa bununla acilen başa çıkınız. Farklı bilgi ve yeteneğe sahip sanal arkadaşlar dahi bu dönemde çok faydalı. Ancak son karar sizin buna kimse mani olamaz…
Özetle her mühendis adayı gelecekte bilgisayar bazlı üretiminden sorumluluk alacağından şimdiden kolay yazılım kodlama ve araçlarından öğrenmeye başlaması çok önemli. Buna bugünün teknolojik imkânları ve z kuşağının yetenekleri öyle yardımcı ki inanamazsınız.
Gelecekte her şey daha güzel olacak !
Doç. Dr. Arzu BALOĞLU
DOÇ Dr. ArzuBALOĞLU/kentekrani
www.kentekrani.com 2 Ekim 2020
